Positieve verandering mogelijk maken in een hiërarchische organisatie vanaf de werkvloer, dat is toch onmogelijk?
De afgelopen 30 jaar heb ik alle argumenten gehoord om deze stelling te onderschrijven. ‘Medewerkers missen het strategisch denkkader voor dergelijke veranderingen’, ‘er moeten eerst een duidelijke visie en kaders liggen om verandering in de hele organisatie mogelijk te maken’, ‘er is te veel weerstand op de werkvloer’ etc. Maar in de praktijk zag ik juist het tegenovergestelde: er is enorm veel kennis en ervaring op de werkvloer en als daar beweging ontstaat, dan is duurzame verandering mogelijk. In mijn boek De Spreeuwenzwerm heb ik al deze ervaringen omgezet in praktische lessen om dit mogelijk te maken.
Een vastlopend systeem
Veel professionals lopen vast in stroperige processen, hoge werkdruk en taaie patronen. Ondanks goede bedoelingen van management en medewerkers stuiten verbeterpogingen vaak op weerstand of ‘het systeem dat nu eenmaal zo werkt’. Wanneer een goed idee ontstaat en medewerkers enthousiast beginnen met het inzetten van een verandering, lopen ze vaak zo vast in het systeem dat ze het opgeven. En wanneer er weer een verandering van bovenaf wordt aangekondigd, ontstaat er weerstand en gaan de hakken in het zand.
Waarnemen
Goed waarnemen wat er in jezelf en om je heen gebeurt, is de basis voor elke duurzame verandering. In les 1 van het boek neem ik je mee in wat er ontstaat wanneer je leert waarnemen wat je tegenhoudt bij het realiseren van verandering. Wat zijn je eigen patronen (‘ik ben maar een klein radertje in een groot systeem, wat kan ik nou teweegbrengen’) en de patronen van anderen (‘het is belangrijk dat ik kan controleren en beheersen wat er gebeurt’) die maken dat het proces stroperig wordt?
Persoonlijk leiderschap
Waar je ook staat in een organisatie, ook wat jij doet heeft effect op de mensen om je heen. In les 2 laat ik je zien hoe je meer autonomie en regie kunt pakken over datgene wat je wilt veranderen. Met concrete praktijkvoorbeelden en oefeningen geef ik mogelijkheden om, ongeacht je plek in de organisatie, positieve verandering mogelijk te maken voor jezelf, je team of de organisatie.
Onbewuste patronen
Bij iedere organisatieverandering spelen onbewuste patronen een rol die een belemmering vormen voor de opschaling en borging. Dat kunnen patronen zijn bij individuen (‘ik moet eerst toestemming hebben voordat ik in actie kan komen’) of patronen van de organisatie (‘de pilot was heel succesvol, als we nou de geleerde lessen in een methodiek gieten en iedereen een training geven, dan kunnen we het afronden’).
Organisatieveranderingen lopen nooit via een rechte lijn. In les 4 behandel ik hoe je flexibel om kunt gaan met alle obstakels op je pad en dat het soms beter werkt om plannen los te laten en een andere koers te kiezen.
Spreeuwenzwerm
Als we het over een organisatieverandering hebben, dan heb je mensen om je heen nodig die je helpen om de verandering verder te brengen: een zwerm die met je mee kan bewegen. In les 5 behandel ik mogelijkheden om een team van bondgenoten en medestanders om je heen te verzamelen en de strategieën om deze mensen enthousiast te maken voor je verandering.
Weerstand is een cadeau. In les 6 van het boek geef ik mogelijkheden en tips om met weerstand om te gaan en hoe je weerstand kunt gaan zien als informatie om de verandering nog succesvoller te maken. Of met andere woorden: hoe maak je van de grootste criticaster een ambassadeur?
Voor een echte organisatieverandering is het belangrijk om een beweging op gang te brengen. In les 7 van De Spreeuwenzwerm neem ik je mee in manieren om anderen te inspireren. Niet meer duwen en trekken en proberen te overtuigen, maar anderen raken in hun hart zodat ze vanuit intrinsieke motivatie meedoen.
Over Patricia Braat
Patricia Braat is een veranderdeskundige met dertig jaar ervaring die organisaties helpt om vanuit een menselijke benadering te werken. Met haar bedrijf Bteken ondersteunt ze bedrijven en gemeenten bij integrale samenwerking en complexe veranderingsprocessen.
