Prioritering bij toezichthouders
Een onderzoek naar risicogestuurd toezicht
Samenvatting
Veel toezichthouders in Nederland werken risicogestuurd. Bij risicogestuurd toezicht bepalen toezichthouders expliciet welke risico’s de meeste aandacht verdienen. Daarop zetten ze hun beperkte middelen in. Dit rapport laat zien hoe toezichthouders risico’s prioriteren, waarom ze dat doen en hoe tevreden medewerkers over deze prioritering zijn.
In dit onderzoek identificeren we de rijke variëteit aan manieren waarop toezichthouders risico’s prioriteren. We laten zien dat vanuit de logica en situatie van de toezichthouder het ook zinvol is om op een eigen manier te prioriteren. Dit onderzoek biedt een begrippenkader om de verschillen in prioriteringswijze en context inzichtelijk te maken.
Het meenemen van professionele expertise bij inspecteurs en ondertoezichtgestelden blijkt volgens ons onderzoek bij te dragen aan tevredenheid over prioriteiten, terwijl professionele discretie – de keuzevrijheid die medewerkers ervaren – juist geen invloed heeft op deze tevredenheid. Lagere tevredenheid over prioriteiten treedt vooral op bij complexe en controversiële risico’s. Juist daar is het moeilijk om risico’s tegen elkaar af te wegen.
Trefwoorden
Specificaties
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
Samenvatting 7
1 Introductie 13
1.1 Met minder middelen toezien op meer risico’s 13
1.2 Risicogestuurd toezicht 14
1.3 Vraagstelling, aanpak, casusselectie en relevantie 15
1.4 Leeswijzer 17
2 Theoretisch kader 19
2.1 Opzet 19
2.2 Twee vormen van prioriteren: de open en besloten aanpak 19
2.3 Verklaringen voor de gekozen risico-aanpak 21
2.4 Tevredenheid als indicatie voor de werking van risicogestuurd toezicht 26
2.5 Verwachtingen over de relatie context, aanpak en tevredenheid 28
3 Toezicht bij negen afdelingen van vier toezichthouders 33
3.1 Inleiding 33
3.2 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd 33
3.3 NVWA 38
3.4 Belastingdienst 42
3.5 Inspectie SZW 46
3.6 Overzicht en beschouwing 52
4 Tevredenheid over prioritering 57
4.1 Inleiding 57
4.2 Analyseresultaten 59
4.3 De impact van interne contextvariabelen in risicogestuurd toezicht 60
4.4 De impact van externe contextvariabelen op tevredenheid over prioriteiten 62
4.5 Interactie van interne en externe contextvariabelen in relatie tot tevredenheid 63
4.6 Toetsen op de houdbaarheid van bovenstaande uitspraken 64
4.7 Tevredenheid op afdelingsniveau 65
4.8 De belangrijkste verklaringen voor tevredenheid over prioriteiten op een rij 66
5 Conclusie 69
5.1 Hoofdbevindingen 69
5.2 Beperkingen van dit onderzoek 72
5.3 Aanbevelingen 73
Literatuurlijst 75
Bijlage 1 Achtergrond statistische analyse 79
Bijlage 2 Qualitative comparative analysis 87
Over de auteurs 99
Reeds verschenen in de reeks Handhaving en Gedrag 101