Een nuchtere kijk op alcohol

INLEIDING 11

❶ ALCOHOL IN DE MAATSCHAPPIJ
↬ Alcohol in de/onze natuur 21
Vrouw versus man 22

↬ Elke cultuur haar roesmiddel 27
Alcohol doorheen de geschiedenis 28
Alcohol en religie 29
Hoogdagen van de maffia 31
Sociale lijm 31
Naar een nieuw soort roes 32
Niet-verslavende alcohol 33

↬ Beleid en maatschappij 34
Legaliseren dan maar? 34
Impactvolle beslissingen 36
De macht van de alcohollobby 38
Strenger alcoholplan 39

❷ HOE ALCOHOL WERKT
↬ Superslimme molecule 41
Alcoholpercentage 43
De sociale molecule 44
Aangeleerd gedrag 47
Genetische belasting 49

↬ Alcohol, agressie en criminaliteit 51
Impulsief geweld 52
Tunnelvisie 53

↬ Alcohol versus andere verslavingen 55
Alcohol versus heroïne 55
Alcohol versus nicotine 56

↬ Effecten op ons lichamelijk functioneren 57
De tijdlijn van alcohol 58
Je lijf in sluimerstand 61
Alcohol en ons energiepeil 62
Alcohol en onze sportprestaties 64
Alcohol en ons libido 67

❸ DE GEZONDHEIDSRISICO’S VAN ALCOHOL
↬ Hersenen 71
Een bug in de breinmachine 71
Krimpende hersenen 73
Het zwarte gat 74
Hersenschade 75
Over serotonine, dopamine en endorfine 77

↬ Maag- en darmstelsel 79
No guts, no glory 80
Gastritis 81
Ontsteking van de alvleesklier 82
Kanker in het maag-darmstelsel 82

↬ Lever 83
Leververvetting 85
Leverfibrose en levercirrose 86

↬ Hart en bloedvaten 89
Bloeddruk 89
Hartkloppingen 90
Hartritmestoornis 90
Hartaanval 91
Hartspierontsteking 91
Beroerte 92
Hartaderbreuk 92

↬ Botten 93
↬ Mond 94
↬ Nieren 95
↬ Diabetes 97
↬ Slaap 98
Minder remslaap 99
Chronische slaapproblemen 101

↬ Huid 102

↬ Genen 102
Een verslaving in je DNA? 104
↬ Kanker 105
Alcohol als carcinogene stof 106
De harde cijfers 107
Roken en alcohol 108

↬ Waarom vrouwen sneller ziek worden 111
Hormonen en vruchtbaarheid 112
Alcohol en zwangerschap 113
Alcohol en borstvoeding 115
Alcohol en borstkanker 117
Alcohol en de menopauze 117

↬ Risico op mentale ziektes 121
Alcohol en depressie 123
Alcohol en ADHD 124
Risico op dementie 126
Het syndroom van Korsakov 128
Alcohol en zelfdoding 128
Alcohol en creativiteit 129

❹ GEZONDER OMGAAN MET ALCOHOL
↬ Hoeveel is veilig? 133
Nog lagere ondergrens 134
Leeftijdsverschillen 136

↬ Bier, wijn of sterke drank? 137
De rol van congeners 137

↬ Spreiden of bingen? 138
Elke dag een klein glas wijn 139

↬ Katers 140
‘Kater-immuniteit’ 140
Katerhonger 141
Wat een kater met je doet 143
Hangxiety 145
Anti-kater-tips 146

↬ Reflecteren over je alcoholgebruik 148
Twee soorten drinkers 148
Wanneer drink ik misschien toch wat te veel? 149
Zes vuistregels 151
Wanneer neig ik naar afhankelijkheid? 152

↬ Minderen met alcohol 154
Gewoontes doorbreken 154
Stappenplan 156
Wat met sociale verwachtingen? 158
↬ Hoe help je iemand die misschien wel te veel drinkt? 160
Het gesprek aangaan 161
Hulp zoeken 162
Wat als je kind een gevaarlijke relatie met alcohol heeft? 162
↬ Alcohol achter het stuur 163
Hoeveel mag je drinken? 165

❺ HOE VERSLAVING WERKT
↬ Bewustwording versus stigma 167
De verslavingsparadox 168
Dé verslaafde bestaat niet 169

↬ Wanneer spreken we over een verslaving? 171
Hoe begint een verslaving? 173
Van beheersbare gewoonte naar verslaving 174
De 4 fases van een verslaving 175

↬ Wat maakt iemand vatbaar voor verslavingen? 178
Valkuilmomenten 180
Het aandeel van genetica 181

↬ Hoe bouw je weerstand op tegen een
mogelijke verslaving? 184
Alcohol en stress 186

↬ Afkicken 187
Zelf cold turkey afkicken 187
De Allen Carr-methode 189
Afkicken onder begeleiding 192
Opnameprogramma’s 193
De behandelingen 194
Medicatie tijdens het afkicken 196
Medicatie na het afkicken 197
Wie raakt ervan af? 201

EPILOOG: NAAR EEN NIEUWE,
GEZONDERE ALCOHOLCULTUUR 203
DANKWOORD 205
EXTRA 207
BRONNENLIJST 211