Vanuit een slimme combinatie van psychologie, gedragsverandering en praktijkervaring legt Tom de Bruyne in zijn boek Gamechangers uit hoe je een meesterveranderaar kunt worden. Een managementboek voor leiders die begrijpen dat complexe systemen zich niet laten dwingen door harder te duwen. En een handboek voor marketeers en gedragsdeskundigen die willen ontdekken hoe zij zich kunnen inleven in de behoeften van afnemers die leven in een context die steeds verandert (ja inderdaad, wij allemaal). Niet door iets af te dwingen dus, maar door de juiste plekken te vinden om systemen in beweging te krijgen. Liever nog: plekken die zichzelf in beweging brengen. Klinkt interessant, toch?
Bestaande systemen bieden weerstand
De ondertitel van Gamechangers luidt: Hoe kleine ingrepen grote verandering ontketenen. Je zou bijna denken dat het eenvoudig is. Niets is minder waar. Bestaande systemen (zoals overheden, economieën, organisaties, culturen, samenlevingen en groepen) bieden weerstand bij verandering. Massa’s politici en managers hebben zich hierin verslikt. Soms hadden ze het beste voor met de mensen die onderdeel zijn van het systeem. Soms was een verandering onontkoombaar. En soms wilde men veranderen om het veranderen. Hoe dan ook: stakeholders prikken er dwars doorheen en geven niet zomaar toe. Ook al is er goed nagedacht over de motivatie en gewenste uitkomst; systemen zijn nu eenmaal weerbarstig.
Niet direct beginnen met een oplossing
In het laatste hoofdstuk doet De Bruyne zelf een boekje open over zijn inzicht bij mislukte veranderpogingen: ‘De meeste veranderpogingen mislukken niet omdat de diagnose verkeerd was, maar omdat ze direct naar oplossingen springen zonder eerst de juiste fundamenten te leggen. Hoe mooi je ontwerp ook is, het huis zal instorten zonder eerst de grond te prepareren.’ Voilà! Hoe vaak komen we niet met een oplossing als direct antwoord op een met ons gedeelde vraag van een weifelende vriend, collega of leidinggevende, zonder samen eerst de verdieping op te zoeken en in rust de alternatieven te overwegen?
Succesvolle verandering draait om context en identiteit
De gamechangers, meesterveranderaars zo u wilt, hebben één ding gemeen. Ze overtuigen niet, ze interveniëren in de (sociale) dynamiek. Ze gaan uit van het transformeren van de context waarin individuen zich bewegen. Met een paar slimme ingrepen zetten ze het spel naar hun hand. Gamechangers sturen gedrag van binnenuit. Ze leggen het systeem niets op. Ze bedwingen op een wijze die soms alleen achteraf te begrijpen is. Deze eigenzinnige veranderaars begrijpen dat systeemverandering niet draait om techniek of beleid, maar om identiteit. De Bruyne: ‘Mensen veranderen omdat ze zich een nieuwe versie van zichzelf kunnen voorstellen.’ Hoe je dat doet, legt hij op uitgebreide wijze uit in het boek. Een tip van de sluier? Begin klein, creëer positieve feedbackloops en bouw nieuwe narratieven.
Maar voordat het zover is, legt hij uit wat er moet gebeuren om de gevestigde orde, wijsheid en conventies te doen kantelen. Door middel van cruciale interventies herkent de gamechanger weerstanden en obstakels. Gelijk hebben is immers niet hetzelfde als gelijk krijgen.
Handleiding voor veranderaars
Met dit handboek voor veranderaars bij de hand ga je op zoek naar de juiste condities waarmee het systeem zichzelf kan (re-)organiseren. Door gebruik te maken van natuurlijke openingen in het systeem en precies de cruciale hefboompunten te vinden, ontstaat er een nieuwe werkelijkheid. Die laten ontstaan is belangrijker dan de kracht waarmee je duwt! Voorwaarde om te slagen is daarbij wel dat partijen de verandering als een stap vooruit kunnen ervaren.
Al met al is Gamechangers een fijn, verdiepend boek om gedachten over systeemdoelen te ordenen wanneer je voor grote verandervraagstukken, innovaties of groeiopdrachten staat. Geïllustreerd met diverse inspirerende voorbeelden versterkt het je geloof dat de verandering die je wenst, wél kan. Nu de inhoudelijke oplossing nog even bedenken…
Over Jeanine Dijkhuis
Jeanine Dijkhuis is Register Marketeer met ruim 25 jaar ervaring. Zij is marketinggeneralist met een voorliefde voor resultaat- en mensgerichte marketingstrategie.