Met ‘Innovate or die’ haalde Jan Kriekels onlangs de longlist voor Managementboek van het Jaar 2014. Terrecht. Behalve een mooi boek, heeft Kriekels een duidelijke boodschap voor ondernemers: innovatie en duurzaam ondernemen sluiten elkaar niet uit. Of beter: beide zijn nodig om de toekomst te garanderen. Met dit boek wil Kriekels bijdragen aan een betere manier van leven en duurzame manier van ondernemen. Kriekels beschrijft 5 oerwaarden die voor hem gelden bij zijn denken en ondernemen: Respect nature, Awake the artist, Dream a future, Create emotion en Build bridges. Hij wisselt Engelse termen af met Nederlandse, niet alleen in de titel maar ook bij de waarden. Waarom hij dat doet is me niet duidelijk. Bij elke waarde hoort een archetype, een typisch karakter. Elk hoofdstuk in ‘Innovate or die’ beschrijft een van deze waarden. De voorbeelden komen soms uit Kriekels persoonlijke ervaring of dat van zijn bedrijf, Jaga. Soms haalt hij voorbeelden van anderen aan. Het meeste aandacht krijgt ‘Respect nature’. Deze waarde legt de basis voor de overige waarden. Volgens Kriekel was de aarde perfect in balans. De mens heeft deze balans ernstig verstoord, met als gevolg klimaatveranderingen en de verstoring van het habitat van alle levensvormen. Het is realiteit dat alles wat de mens nu verbetert, pas later effect zal hebben. Langetermijndenken is daarom noodzakelijk. We moeten zoeken naar alternatieven en niet kiezen voor de makkelijkste optie met het hoogste rendement, zoals tot nu toe is gebeurd met de verbranding van fossiele brandstoffen. Kriekels roept ondernemers op tot actie en om niet te wachten op beleidsmakers. Een relatief eenvoudige manier is zonnepanelen aanbrengen. Bij het zoeken naar alternatieven komen we bij de volgende waarde die is gerelateerd aan creativiteit: ‘Awake the artist’. Massaconsumptie heeft elke vorm van creativiteit weggenomen. Daardoor hebben mensen geen gevoel van identiteit meer en zijn ze vervreemd van elkaar geraakt, maar bovenal ook van zichzelf. Artiesten en dromers moeten een plaats krijgen in bedrijven. Open innovatie en participerende creativiteit door met klanten samen te werken, zijn mogelijkheden die Kriekels aandraagt om creativiteit toe te laten nemen. In ‘Dream the future’ geeft Jan Kriekels aan dat visionairs vaak worden uitgelachen, terwijl er genoeg voorbeelden zijn van visionairs die gelijk kregen. Visionairs gaan uit van bestaande problemen waar ze een oplossing voor zoeken en ze stellen zich ‘Wat als…’ vragen. De eerder genoemde vervreemding is ook deels veroorzaakt door de hang naar ratio tegenover emotie die heerst in bedrijven en de maatschappij in het algemeen. We moeten weer op zoek gaan naar onze emotionele en spirituele kant, beargumenteert Kriekels. Producten en merken koppelen aan beleving, samenwerken met klanten en leveranciers, zijn voorbeelden van de vierde waarde ‘Create emotion’. Daarmee komen we ook bij de laatste waarde ‘Build bridges’. We moeten vertrouwen in elkaar hebben om samen te werken aan de brug naar de toekomst. Ik kan me voorstellen dat mensen Kriekels en zijn boek ‘vaag’ of ‘zweverig’ vinden en ik vraag me soms af of Kriekels voor eigen parochie predikt. Aan de andere kant heeft Kriekels deze waarden toegepast op een bestaand bedrijf en dit innovatief en succesvol gemaakt. Dat is toch concreet bewijs dat innovatie en duurzaamheid wel degelijk levensvatbaar zijn. Ondernemers van de toekomst zullen inspiratie vinden in het verhaal van Kriekels.
Over Carla Verwijs
Carla Verwijs is managementconsultant met een specialisatie in kennismanagement.
