Er zijn tal van hedendaagse voorbeelden van uitstellende leiders. Het treuzelgedrag van vele Europese politieke leiders is een schoolvoorbeeld van uitstelgedrag, aldus De Cremer. De schrijver van 'Leiderschap op halve kracht' gaat zelfs zo ver dat hij stelt dat het uitstellen of het niet nemen van beslissingen het grootste hedendaagse leiderschapsprobleem lijkt te zijn. Ik wil betwisten of uitstelgedrag nou een typisch hedendaags probleem is, maar dat uitstelgedrag bij leiders een probleem vormt, onderschrijf ik vanuit mijn eigen adviespraktijk volledig. Uitstelgedrag (ook wel procrastinatie genoemd) houdt in dat je wel de intentie hebt om een beslissing te nemen of een actie uit te voeren, maar uiteindelijk gedrag vertoont dat tegen deze intentie ingaat. We zoeken dan liever afleiding in makkelijker taken of geven onszelf redeneringen die ons uitstelgedrag goedpraten. Waarom doen we dat?
De Cremer voert een aantal redenen op. Zoals angst voor spijt of onze neiging tot overschatting bij planning of angst voor conflicten. Interessanter wordt het wanneer de auteur ingaat op 'status quo bias'. We zijn meer gemotiveerd om een bestaande situatie in stand te houden dan om deze te veranderen. Vooral als er niet een veel betere (en haalbare) uitkomst in het vooruitzicht ligt. Denk hierbij wederom aan de huidige eurocrisis. Onderzoek toont aan dat mensen je minder schuldig vinden als je niets hebt ondernomen, dan wanneer je wel iets hebt ondernomen. Niets doen is dus persoonlijk minder schadelijk voor de leider in kwestie. Dit is een fenomeen dat ik in mijn adviespraktijk inderdaad tegenkom bij veel (top)leiders, bijvoorbeeld in de farmaceutische industrie. Patenten van grote money makers lopen af, de pijplijn is vrijwel leeg en dokters willen geen artsenbezoekers meer op bezoek die eindeloos hetzelfde verkoopriedeltje afdraaien. Terwijl hun businessmodel instort en de wereld om hen heen in recordtempo verandert, doen de leiders alsof het nog steeds 1980 is. Ingrijpende beslissingen worden uitgesteld, maar micromanagen is des te populairder. Het geeft een gevoel van professionalisme en (schijn)grip. De Cremer stelt terecht dat leiders die dergelijk uitstelgedrag vertonen absoluut vertrouwen verliezen van hun medewerkers. De laatsten staan meer in de realiteit dan de hoogste leiders die zich vaak omringen door ja-knikkende carrièrejagers. Een belangrijke sleutel tot het verminderen van uitstelgedrag van leiders ziet De Cremer in het reguleren van de eigen emoties. Hierbij acht hij het van belang dat men zijn eigen motieven en impulsen onder controle kan houden. Hoe impulsiever men handelt, hoe groter de neiging om met van alles tegelijk bezig te zijn en hoe groter de kans dat een leider wezenlijke besluiten uit de weg gaat. Zelfcontrole kun je aanscherpen door op alle fronten goed voor jezelf te zorgen, aldus de auteur. Aan het eind van het boek krijgt de lezer nog een aantal principes die helpen om procrastinatie te verminderen. Tot slot kunnen liefhebbers zichzelf onderwerpen aan een 'leadership on hold survey' waarmee je kunt bepalen in welke mate je neiging hebt tot uitstelgedrag. Op zich vond ik het interessant om meer te lezen over uitstelgedrag bij leiders en de oorzaken die daaraan ten grondslag liggen. Wat ik jammer vind, is dat De Cremer in het boek vooral redenen opsomt, maar weinig dwarsverbanden laat zien of psychologisch gedrag uitdiept. Sommige hoofdstukken, zoals over het interactieve model, voegen feitelijk niets nieuws toe. Het lijkt alsof de schrijver getapt heeft uit een arsenaal van onderzoeken en beschouwingen over dit onderwerp en deze heeft gebundeld tot een boek. De tekst is toegankelijk, maar door de beschrijvende en neutrale stijl ook wat saai. Verwacht geen uitgebreide voorbeelden of interessante cases. Voor mij zit de waarde van het boek dan ook voornamelijk in het creëren van een groter besef bij leiders waarom ze besluiten uitstellen en wat de negatieve implicaties hiervan zijn. Ik vraag me alleen af of de leiders deze inzichten het hardste nodig hebben, ook degenen zijn die dit boek lezen, laat staan toepassen. Maar laten we hopen van wel.
