De fasen die de auteurs Alain Camonier, Pieter van Gent en Henk Verhoek beschrijven in 'De Praktijk van Internationaal HR-Management' zijn strategie & planning, due diligence, onderhandeling & pre closing en post closing. (In gewoon Nederlands respectievelijk: strategische noodzaak, informatie uitwisselen en beoordelen, onderhandelen en wereldkundig maken.) De auteurs baseren hun inzichten niet op uitgebreide theorieën en modellen. Ergens wel jammer want het zou een gelegenheid bieden de verschillende paradigmatisch te onderscheiden HR-scholen in relatie brengen met de culturele eigenheid van landen of regio's. Het is eerder een handig praktijkboek zonder een standaard receptenboek te zijn. Er schuilt enige modernistische maakbaarheid en beheersbaarheid in. Het is maar de vraag of de verschillende fasen wel zo zuiver van elkaar zijn te onderscheiden. Ook negeren de auteurs het politieke gedoe tijdens dit soort internationale processen. Strategie is leidend en de rest volgt wel. Maar dat is niet altijd (of meestal niet) de werkelijkheid. Terugkijkend op mijn vroegere internationale managementervaring vind ik dat een gemis. Managers willen niet altijd meewerken aan internationale fusieprocessen en daarom lopen dit soort processen niet als een machine. De mens is niet altijd een rationeel wezen dat de strategische keuzes van het hoofdkantoor omzet in passende operationele activiteiten. Cultuur kon meer aandacht krijgen in het boek door daar ook een apart hoofdstuk aan te wijden. Als consultant zie ik namelijk juist dat het in de veranderpraktijk vaak misloopt door culturele aspecten. Hier en daar lezen we wel nuttige zaken over cultuur(management), maar het blijft een beetje aan de oppervlakte. Het is wat te gemakkelijk gesteld dat Nederlanders etnocentrisch zijn en hun stempel drukken op de omgeving (Amerikanen toch ook?). Juist die culturele factor is er oorzaak van dat veel transacties mislukken. Die vaststelling kan er mogelijk toe leiden om in de nieuwe druk meer aandacht te geven aan wat cultuur betekent voor mensen, aan cultuurverschillen en het beïnvloeden van cultuur bij transacties in een globaliserende wereld. De auteurs verwijzen naar vermaarde onderzoekers, maar het zou beter zijn om bij hun integrale benadering voort te bouwen op die onderzoekers. Een soortgelijke opmerking wil ik maken over ethisch ondernemen. Ook dit is een onderwerp dat gezien de recente ontwikkelingen in de financiële wereld meer aandacht mag krijgen. 'De praktijk van internationaal HR-management' is vooral handig voor HR-professionals die nog niet zo thuis zijn in internationale transacties. In een prettige stijl nemen de auteurs deze nog onervaren professionals mee door de vier fasen van versmelting.
Over Peter van den Boom
Peter van den Boom is consultant bij Boom Training and Consultancy en docent bij verschillende master- en MBA-opleidingen. Hij is tevens auteur van een groot aantal artikelen en boeken.
