Recente affaires bij onder andere InHolland hebben de druk flink opgevoerd: een diploma aan een Hbo-instelling moet garant staan voor een bepaald niveau. ‘En daarbij horen werkbare toetscriteria die bovendien in deze tijd passen,’ zegt Jacques Knops. ‘Vroeger was de docent almachtig. Die tijden zijn voorbij. In projectwerk bijvoorbeeld is de docent eerder begeleider, hij faciliteert zijn studenten. Maar aan het einde van de rit moet hij wel een oordeel geven, een cijfer toekennen. En dat ook kunnen beargumenteren. Hoe rechtvaardig je die vier of die negen? Welke criteria gebruik je? Onderzoek leert dat er weliswaar veel normen op papier staan, maar die zijn voor velerlei uitleg vatbaar. De student heeft recht op een zo objectief mogelijke toetsing en uitleg. Op uitgebreide feedback, want daar kan hij juist van leren.’
Hoofdlijnen
Op eigen initiatief ging Jacques ruim twee jaar geleden aan de slag met het ontwikkelen van betere beoordelingsmethoden. De docent sprak met tientallen collega’s, oriënteerde zich over de grenzen van Zuyd heen en verdiepte zich in relevante literatuur. Met alle input ontwikkelde hij zeven hulpmiddelen om betere beoordelingscriteria te maken voor verschillende onderwijsproducten. ‘Het gaat om drie hoofdlijnen. Wat is echt belangrijk in bijvoorbeeld een projectverslag? Welke criteria leg je daarvoor aan en hoe maak je die meetbaar? Hoe zwaar weegt elk criterium? Als je dat helder hebt, ben je ver genoeg. Er is altijd subjectiviteit. De vakbekwaamheid en intuïtie van een docent blijven gewaarborgd. Er komen nu wel handvaten en bandbreedtes beschikbaar. Het is heel helder hoe een oordeel tot stand komt. Ook als dat oordeel een drie of een tien inhoudt. Met goede criteria kan de docent beter uitleggen wat heel goed of slecht was. Een goed middel tegen centrale tendentie, oftewel de zesjescultuur.’
Vernieuwing
Jacques ziet nog een belangrijk voordeel. ‘Het is de bedoeling dat groepen docenten samen betere beoordelingscriteria maken. Liefst nog met input van de studenten zelf. Dat bevordert de professionele ontwikkeling en versterkt de band tussen docent en student. Een stukje onderwijsvernieuwing.’
In het kader van het programma onderwijsinnovatie van Zuyd is Jacques een miniproject toegewezen. ‘Ik ga bij de verschillende faculteiten workshops geven. Maatwerk met het mijn boek als leidraad.’
Dit interview verscheen eerder in Editie Zuyd.
