De kritische managementdenkers die met al even kritische inzichten leuren, baseren hun overtuigingen onder andere op allerlei onderzoeken. De uitkomst van dergelijke onderzoeken is net zo voorspelbaar als de opkomst van de zon. Want hoe gaat dat? Men stuurt medewerkers en managers een vragenlijstje. Het resultaat? Ik geef het u op een briefje: er gaapt zonder uitzondering een diepe kloof tussen hoe managers over zichzelf denken en hoe medewerkers hun bazen beoordelen. De conclusie die men trekt, is al even onvermijdelijk: de manager doet het niet goed. Maar geen nood: de goeroe heeft wel een boekje, een cursusje, een coachingstrajectje of een ander geweldig idee waarmee hij de manager uit het moeras leidt.
Als ik u was, zou ik me van al die onderzoeken geen snars aantrekken. Sterker nog: wees blij met de resultaten. Want stel dat u in de ogen van uw medewerkers de ideale manager bent, dan doet u iets hopeloos verkeerd. Ik zet er een andere mening tegenover: de gemiddelde manager doet het prima.
Zullen wij samen eens een kleurloze bril opzetten? Laatst nog. Het ging over complimenten. Tweederde van de medewerkers vindt dat u hen goed behandelt en hun inspanningen waardeert! Prima toch? Je kunt dan toch nauwelijks van onderwaardering spreken? Vertaald naar schoolcijfers (en met de gebruikelijk afronding) scoort u een 7.
Nu het verschil. Managers zijn net jongleurs, ze moeten allerlei ballen in de lucht houden. Niet alleen de personele balletjes maar ook nog allerhande andere zaken, zoals meepraten over beleid, budgetten en klanten. Personeel is niet de enige stakeholder in een onderneming. Een deel van het verschil laat zich gemakkelijk verklaren door die personele balletjes. Die taken zijn veelal tegenstrijdig. De manager moet belonen, maar ook corrigeren en straffen. Hij moet ook schipperen tussen de verschillende belangen van zijn medewerkers.
Een voorbeeld: een manager heeft een beperkt budget voor salarisverhogingen. Hij moet het budget verdelen over zijn medewerkers. Stel nu dat ze allemaal prima presteren. Ik geef toe, dit is een utopische gedachte, maar laat mij nou even begaan. Dan zit de manager met een geweldig probleem. Iedereen krijgt een kleiner deel van de koek dan waarop men had gerekend. Dan kunt u nog zo aardig en oprecht zijn, maar dat ziet de medewerker op zo’n moment niet. In het minder utopische geval: uw team bestaat uit de zeldzame uitblinker, een grote grijze middenmoot, en een paar types die u het liefst op de keien dondert. Behalve de uitblinkers kunt u het niemand naar de zin maken. Zo kan ik met groot gemak allerlei situaties bedenken waarin het moeilijk, zo niet onmogelijk, is om de wankele ego's van uw medewerkers op de juiste plek te kietelen.
Een ander probleem is de medewerker zelf. Het zijn net gewone mensen. Ze verschillen geen haarbreed van de managers, die hebben ook de neiging tot zelfoverschatting. Wij hebben allemaal een iets te hoge zelfdunk. Neem het volgende voorbeeld. Een medewerker vindt van zichzelf dat niet zijn manager maar hij op de begeerde plek hoort te zitten. Want die manager is incompetent, en hij is een superster. Hoe zou die zo’n onderzoek invullen? Die zit bij de 33 procent die ‘minder waardering’ voor zijn baas kan opbrengen, om het maar even eufemistisch te zeggen. Wanneer wij de cijfers uit de onderzoeken corrigeren voor wederzijdse zelfoverschatting, zeg elke kant met een procent of 15, dan blijft er van een eventuele discrepantie weinig tot niets over.
Het is dus maar hoe je tegen een bepaalde zaak aankijkt. Behoort u tot de mensen die van te voren al de conclusie hebben getrokken dat managers een stelletje ‘losers’ zijn? Dan volgt u slaafs de redenering van de een of andere goeroe en betaalt u hem vet voor zijn diensten. U gaat aan het infuus en ik verzeker u: daar blijft u tot uw door de crisis uitgemergelde pensioen aan hangen. Kortom: vanaf nu gaat het alleen nog maar bergafwaarts. U doet het in zijn ogen altijd verkeerd. Nou ja, de enige voor wie u het goed doet, is de goeroe en zijn portemonnee. Maar dat geheimpje verklapt hij u nooit ofte nimmer. Bent u het daarentegen met mij eens, dan haalt u uw schouders op en gaat u lekker door met waar u goed in bent: lekker managen en geeft u uzelf een schouderklopje.
