Waarheid of mythe? Stel u was geboren op 19 juli 1884. Hoe zou uw leven er dan uitzien? Zelf heb ik daarover geen goed idee. Maar wij kunnen wel het leven volgen van iemand die precies op die datum werd geboren. Mag ik u even voorstellen: Karel Eduard van Saksen-Coburg en Gotha. Wie?
Karel Eduard werd geboren in Claremont House, Surrey, als postume zoon van Leopold, hertog van Albany en was kleinkind van koningin Victoria. Hij was voorbestemd voor een leven aan het Engelse hof. Dat veranderde allemaal toen zijn grootmoeder hem tegen zijn zin dwong om naar Duitsland te gaan. Hij moest de belangrijke banden tussen de Engelse Koninklijke familie en hun Duitse herkomst veiligstellen. Edward werd in zijn nieuwe vaderland opgevoed en opgeleid in de traditie van het Duitse Keizerrijk. Op 21-jarige leeftijd werd hij in 1905 'gekroond' tot de leider van het dubbelhertogdom Saksen-Coburg en Gotha. Het schijnt dat hij deze functie met verve bekleedde.
Alles leek dus prima voor elkaar. Totdat in 1914 de eerste wereldoorlog uitbrak. Toen moest de militair getrainde Edward kiezen. Feitelijk was er voor hem geen keuze en vocht hij voor de Duitsers. Op zijn speciale verzoek ging hij naar het Oostfront. Vechten tegen zijn landgenoten was voor Edward 'out of the question'. Zoals bekend liep de oorlog verkeerd af voor de Duitsers.
Tijdens de revolutie van 1918 ging het Keizerrijk ten onder en daarmee de adel. Edward verloor zijn landerijen en zijn status. Hij verloor nog veel meer. De Engelsen wilden niets meer van hem weten. Zijn naam werd gewist uit de analen. Verbitterd sloot hij zich aan bij een de vele rechtse partijen die na de revolutie opbloeiden. Deze partijen waren fel gekant tegen de zojuist ingevoerde democratie.
De keuze van Edward viel op de NSDAP - de partij van Hitler. Op de een of andere manier klikte het wel tussen Edward en Der Fuhrer. Vreemd want de dictator toonde over het algemeen weinig interesse in persoonlijke relaties. Het leverde Edward een aantal hoge functies op, voornamelijk van ceremonieel karakter. Maar toch. Als hoofd van het Rode kruis moet hij toch afgeweten hebben van de verschrikkelijke euthanasieprogramma's? Kortom: hij was 'fout'.
Na de ellende van de Tweede Wereldoorlog werd hij een tijdlang geïnterneerd. Zijn toch al zwakke gezondheid holde in de gevangenis achteruit. In 1950 werd hij vrijgelaten en kwam er met een boete van slechts DM 5.000 genadig vanaf. Hij overleed totaal berooid in 1954. Je kunt met recht spreken van een bewogen leven. Een leven waarin de keuzes die voor hem werden gemaakt verkeerd uitpakten. En een leven waarin hijzelf keuzes maakten die veel 'verkeerder' waren.
Maar dat is slechts een deel van het punt dat ik wil maken. Welke ontwikkelingen vonden er allemaal plaats in zijn leven? Denk aan de talloze uitvindingen die in deze periode werden gedaan en de wereld op haar kop zetten. Ik noem er een paar: auto, vliegtuig, elektriciteit, massacommunicatie (radio), atoombom, tank, raket... En met de auto (T-Ford) kwam ook de massaproductie op gang. Of denk even aan alle ontwikkelingen in de kunst. En zo kan ik nog wel eventjes doorgaan. Bepaald geen rustige tijd niet waar? Kortom: dat vroeger alles in een langzamer tempo ging lijkt te berusten op een misverstand. Het heeft te maken met ons perspectief. De dingen die nu gebeuren, lijken altijd belangrijker dan de dingen die vroeger gebeurden. Maar of al die ontwikkelingen sneller gaan en belangrijker zijn? Dat valt dus te betwijfelen.
