Toen ik jaren geleden als jong broekie net aan het werk was bij IBM - nauwelijks droog achter mijn oren, vers van de universiteit - werd ik door mijn baas meegenomen naar een heus jubileum van een collega die er maar liefst veertig dienstjaren op had zitten. V-e-e-r-t-i-g dienstjaren! Jawel. Dat werd uiteraard beloond met een receptie met de bekende rituelen, waaronder het obligate gouden horloge met originele inscriptie, ‘voor bewezen trouwe diensten’. Uitgereikt door de hoogste baas zelf, dat spreekt voor zich. Net als het klinkende verhaal, waarbij hij alle aanwezigen indringend uitnodigde om dat voorbeeld te volgen.
Ietwat weemoedig ging ik naar huis. Denkend aan die eindeloze tijd die ik nog zou ‘moeten’ alvorens ik dat heuglijke moment bereikt zou hebben. Voordat ik dat gouden horloge dan aangemeten zou krijgen. En die gedachte benauwde me enorm. Alleen het idee al om dag in dag uit, week na week en jaar na jaar naar hetzelfde kantoor te moeten gaan. Meer dan beklemmend. Zeker als je zoals ik een ‘zeven’ bent in termen van het enneagram. Voor die ‘zeven’ is afwisseling en avontuur namelijk een belangrijke parameter.
Maar gelukkig is die stilzwijgende overeenkomst tussen medewerkers en baas - waar in ruil voor ongekende loyaliteit aan de firma de garantie werd gegeven dat je tot je pensioen zou kunnen blijven - allang geen gemeengoed meer. Tegenwoordig hebben we het niet meer over ‘lifetime employment’ maar over ‘lifetime enjoyment’. Iets minder loyaal, maar wel met meer flexibiliteit. En in ruil daarvoor wordt uitdagend werk geboden. Meestal in eigen huis, maar soms ook elders. En dat betekent dat je ook aan jezelf moet werken. Dat je jezelf moet kennen en moet weten waar jouw kracht zit. Dat je weet wat je leuk vindt en waar je dus ook goed in bent. En dat betekent dat je zicht moet hebben op de invloed die je hebt op jezelf en op je omgeving, waarbij je tegelijk moet kunnen omgaan met de onzekerheden die horen bij die veranderingen, en soms je geholpen moet worden door professionals die je adequaat ondersteunen om die onzekerheden te pareren. Die je adviseren bij het nemen van de juiste stappen.
Als je in jezelf investeert, dan worden zowel jij als je organisatie effectiever en flexibeler. Het leidt tot meer verantwoordelijkheidsgevoel, resultaatgerichtheid en plezier. Maar dat betekent natuurlijk wél dat het management de eerste zichtbare stappen moet zetten. Het management moet het initiatief nemen en dit onderwerp op de agenda zetten. Om daar vervolgens in een vertrouwelijke sfeer een open gesprek over te voeren. En juist daar wringt de schoen. Uit een recente ‘FNV loopbaanspiegel’ blijkt dat dertig procent van de werknemers met zijn leidinggevende zou willen praten over de te nemen stappen in zijn of haar carrière, terwijl maar liefst negentig procent van dezelfde ondervraagden aangeeft geen enkele steun te ontvangen bij het plannen van mogelijk te nemen stappen in zijn of haar loopbaan.
Aandoenlijk! Management dat gewoon niet thuis geeft omdat ze het te druk zou hebben. Waarmee dan wel vraag ik me dan altijd af? Want het is toch bewezen dat mensen die lekker in hun vel zitten, veel beter presteren. Wie iedere dag met plezier komt en met tegenzin huiswaarts gaat, is vele malen effectiever dan wie met tegenzin komt maar met plezier weer gaat? En het is juist dat werkplezier dat ook de klanttevredenheid doet toenemen. Een management dat geen tijd heeft voor eigen collega’s, kan niet verlangen dat zijn mensen dan wel tijd hebben voor de klant. Intern beginnen is pas echt extern winnen!
Over Dirk-Jan de Bruijn
Bedrijfseconoom Dirk-Jan de Bruijn is sinds 2004 actief in verschillende management- en directiefuncties binnen de Rijksdienst. Met een forse verandercomponent. Daarvoor was hij gedurende een twintigtal jaren actief als managementconsultant in het publieke domein verbonden aan Deloitte (en rechtvoorganger Bakkenist) en IBM. Hij heeft zich gespecialiseerd in netwerkleiderschap en systeeminnovatie.
