Profiel van de therapeut

In dit boek staat de therapeutische relatie centraal. Profiel van de Therapeut beschrijft in al zijn facetten het werk van elke hulpverlener, die op een professionele manier mensen ondersteunt in hun veranderingsproces.
Dit boek beoogt een aanvulling en verdieping te zijn voor (ook de zeer ervaren) hulpverleners die, naast hun vaktechnische vaardigheden, op zoek zijn naar ondersteuning van alles wat zij binnen de therapeutische relatie tegenkomen of praktisch kunnen gebruiken in het uitvoeren van hun praktijk.

Kern van het boek
Dit boek beschrijft de inbedding van het werk van de hulpverlener, die op een professionele manier mensen ondersteunt in hun veranderingsproces.
De eerste vraag daarbij is over welke eigenschappen en vaardigheden de therapeut zou moeten beschikken om juist dit vak te beoefenen. Wanneer iemand de beschikking heeft over deze eigenschappen en vaardigheden begint het ‘spel’ pas echt.
Het allerbelangrijkste hierbij is dat hij op een wijze manier sturing geeft aan de therapeutische relatie. Deze relatie is heel goed inzetbaar als inbedding van de gewenste veranderingen. Toch kan de therapeutische relatie elke vorm van verandering ook bemoeilijken. Je kunt hierbij denken aan onderwerpen als overdracht, tegenoverdracht en projectie.
Dit zijn voor de serieuze professional belangrijke thema’s om goed in beheer te hebben. Zelfinzicht is daarbij de basis om optimaal te kunnen functioneren.
Al deze onderwerpen zijn de grondslag van de ontwikkeling van een eigen visie op het vak, welke leidt tot het actief nadenken over ethische zaken.
Ten slotte zijn er nog een aantal praktische zaken waar onze hulpverlener mee te maken krijgt. Hoewel deze regelmatig veranderen, zal er altijd wel wetgeving en regulering rond zijn werkzaamheden blijven bestaan.

Voor wie bestemd
Dit boek is bestemd voor alle hulpverleners die beschikken over voldoende vaktechnische kennis en vaardigheden om hun specialisme uit te oefenen, zoals:
● De therapeut die voldoende kennis heeft van (inter)menselijke patronen en voldoende vaardig is in zijn specialisme.
● De coach die voldoende in staat is om als meelopende gids naast zijn cliënt te staan, wanneer hij zijn pad bewandelt.
● De maatschappelijk werker die in staat is om zijn cliënt te ondersteunen in de diversiteit van de maatschappij.
● De arts en verpleegkundige die in staat is om medisch adequaat te handelen in relatie tot hun patiënt.
● De bedrijfstrainer met kennis van sociale interactie. die binnen een bedrijf vastgelopen relatiepatronen herstelt of vernieuwt.
Al deze mensen zijn hulpverleners. Ieder heeft zijn eigen specialisme. Er is één ding dat deze hulpverleners met elkaar verbindt: ze begeleiden mensen binnen een professionele relatie in veranderingsprocessen.

Inhoud van het boek
Het boek begint met enkele ‘saaie’ en toch belangrijke hoofdstukken, zoals”:
● Het therapeutische landschap
● Bekwaamheid

Hierna wordt het voor de praktijk van de therapeut spannender en praktischer met de kern van het boek:
● De therapeutische relatie
● Zelfinzicht
● Begrenzing
● Ethiek en visie
● Basis van de praktijkvoering
Deze hoofdstukken bespreken op menselijke en pakkende manier met veel voorwerpen onder andere de volgende thema’s:

De therapeutische relatie
Dit is een hoofdstuk dat elke therapeut zou moeten lezen. Het staat bol van de valkuilen waar je als therapeut in kunt vallen; maar ook van tips om eruit te blijven om deze valkuilen zelfs ten goede te keren:
● Overdracht en tegenoverdracht
● Projecteren, vooroordelen, invullen en oordelen
● Matchen of afstemmen
● Aantrekkingskracht: intermenselijke chemie
● Onvermogen
● Manipulatie

Zelfinzicht
Om uit deze valkuilen vandaan te blijven, is het belangrijk om in de gaten te krijgen dat er een valkuil dreigt.

Begrenzing
Het hoofdstuk ‘begrenzing’ verkent de grenzen tussen de therapeut en zijn cliënt. Je kunt hierbij denken aan een situatie:
● waarin een bekende in therapie wil komen,
● er tijdens de therapie een vriendschapsrelatie ontstaat,
● er sprake is van grensoverschrijdend gedrag.

In het tweede deel van dit hoofdstuk komen de grenzen van de therapie en het eigen kunnen van de therapeut aan bod.

Ethiek en visie
Dit hoofdstuk bespreekt eerst de ethiek, en dan de visie van de therapeut.
De ethiek is in feite de praktische uitvoering van visie en maatschappelijke waarden, normen en wetten. De ethiek geeft niet alleen de grenzen aan, maar ook de essentie van wat er van de therapeut mag worden verwacht.
Het tweede deel bespreekt de visie van de therapeut op zijn vak. Een visie is een weloverwogen manier waarop iets wordt bekeken. Dit hoofdstuk helpt de therapeut een visie over een aantal belangrijke thema’s te ontwikkelen.

Basis van de praktijkvoering
Het boek eindigt met een praktisch overzicht over de praktijkvoering. Naast allerlei wettelijke en financiële verplichtingen komen ook thema’s aan bod als:
● beroepsgeheim, zwijgplicht en verschoningsrecht,
● melding van huiselijk geweld,
● vertrouwenspersoon.

Gebruik van het woord ‘therapeut’ in dit boek
Het liefst zou ik voor dit boek het woord ‘hulpverlener’ willen gebruiken. Dat zou een goed woord zijn, ware het niet dat dat kader breder is dan voor wie dit boek bestemd is. Het boek is vooral bedoeld voor een specifiek type hulpverlener: hij of zij die een professionele relatie aangaat met zijn cliënt of patiënt en daarbij gezamenlijk streeft om een veranderingsproces tot stand te brengen. Dit sluit het merendeel van hulpverleners als politieagenten, brandweerlieden en dergelijke uit.
In de titel van het boek is gekozen voor het woord ‘therapeut’, omdat het woord ‘therapeut’ het dichtst staat bij de professional die binnen de relatie met zijn cliënt veranderingsprocessen tot stand brengt.
Het woord ‘therapeut’ wordt in dit boek, waar mogelijk, als een verzamelnaam gebruikt om de bovenstaande lading te dekken. Wanneer het alsnog gespecificeerd moet worden, zal dat gebeuren.