Als alle vertrouwen wegvalt
Over de waardering van het burgerschap
Samenvatting
Met een voorwoord van Martin Sommer
Is onze rechtsstaat nog een gezagsvolle orde? Of verandert deze sluipenderwijs in een machtsorde? Achter de opbouw van onze democratische rechtsstaat, met algemeen geldende waarden en grondrechten, is het burgerschap een drijvende kracht geweest. Burgerschap brengt niet alleen rechten, maar ook plichten en een verantwoordelijkheid voor het algemeen belang met zich mee. Al geruime tijd loopt de betrokkenheid van de burger bij de representatieve democratie echter terug, het vertrouwen in de rechtsstaat verdwijnt en instituties brokkelen verder af.
'Als alle vertrouwen wegvalt' analyseert de grondslagen van het burgerschap en de burgerlijke rechtsstaat, maar ook de bedreigingen. Zonder actief burgerschap wordt de rechtsorde van binnenuit uitgehold en loopt de rechtsstaat gevaar. Het is daarom tijd voor herwaardering van het burgerschap.
Trefwoorden
rechtsstaat burgerschap populisme mensenrechten democratie autocratie politiek filosofie postmodernisme vertrouwen wederkerigheid grondrechten institutions trumpisme geschiedenis burgerlijke waarden tolerantie autoritarisme gelijkheid moraal rechtsgemeenschap soevereiniteit identiteitspolitiek liberalisme emancipatie conservatisme
Trefwoorden
Specificaties
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
Martin Sommer
Proloog 9
1. Inleiding 13
Mens en burger 14
Bedreigde rechtsorde 18
2. Het morele wezen 26
Goed en kwaad 27
De menselijke natuur 34
3. Herkomst burgerschap 39
Burgerwaarden 39
Burgerschap als voorrecht 43
Burgerrechtelijke gelijkheid 49
Historiciteit 53
Duurzame waarden 58
4. Volwaardig burgerschap 69
Burgerlijke emancipatie 69
Gelijkheid van ongelijken 74
Tolerantie 78
5. Rechtsorde in beweging 87
Ondergewaardeerde autonomie 87
Wet en wetgever 93
Soevereiniteitsfictie 98
6. Het verleidelijk mensenrecht 107
De menselijke natuur 107
De democratiseringsrevolte 119
Gelijkheidsobsessie 124
7. Marx’ natuurrecht 136
Een bezeten wil 137
Gesocialiseerd mensenrecht 148
Vrede en bevrediging 153
8. Hitlers raciaal mensenrecht 160
Burgerrecht als ontaarding 162
Volksgemeenschap 165
Een eeuwige wederkeer 173
Een immorele normaliteit 180
9. De postmodernistische ontbinding 191
Verbindende waarden 192
Soevereine mondigheid 195
10.Trumpisme 201
Voorbij waarheid en leugen 202
Bijgeloofsijver 210
Nihilisme als drijfveer 218
11. Mars door de instituties 226
Ontwrichting als doel 227
Identiteitsbedwelming 231
12.De gedisciplineerde burger 242
Mild despotisme 244
Dag- en nachtwakerstaat 248
13.Weerbare rechtsgemeenschap 254
Schending van de wet 255
Oorlogsverklaring 258
Het betere motief 264
14.Slotbeschouwing 274
Literatuur 281
Over de auteur 283