Vergroot transparantie vertrouwen in het toezicht?
Een onderzoek naar het beeld van burgers van drie sectoren en toezichthouders
Samenvatting
Van toezichthouders wordt steeds vaker verwacht dat ze informatie over hun toezicht en onder toezicht staande organisaties publiceren. Dat doen ze om burgers in staat te stellen keuzes te maken, om onder toezicht staande partijen te bewegen zich aan wet- en regelgeving te houden en om verantwoording af te leggen.
Een veel gehoord argument voor transparantie over toezicht is dat dit bijdraagt aan het vertrouwen. Maar draagt transparantie wel bij aan het winnen van het vertrouwen van burgers? En doet het afbreuk aan het vertrouwen in sectoren als de toezichthouder publiceert dat er veel mis is in de sector?
In Vergroot transparantie vertrouwen in het toezicht? krijgt de lezer aan de hand van kwalitatieve en kwantitatieve analyses een diepgaand inzicht in de effecten van uiteenlopende vormen van transparantie op het vertrouwen van burgers in drie toezichthouders en sectoren. Dit boek laat zien dat transparantie bijdraagt aan het vertrouwen in de toezichthouder, zonder dat het afbreuk doet aan vertrouwen in een sector, zelfs als er sprake is van ‘slecht nieuws’. Er zijn echter wel verschillen tussen toezichtsdomeinen, waardoor in een aantal situaties andere communicatiestrategieën juist passender zijn.
Trefwoorden
toezicht vertrouwen transparantie overheid communicatie bestuursrecht onderzoek experimenteel onderzoek gedragsbestuurskunde anvs igj acm verantwoording gezondheidszorg publieke sector informatieverstrekking welwillendheid competenties integriteit sectoren psychologie burgers openheid regelgeving slecht nieuws survey experiment hypothesetoetsing
Trefwoorden
Specificaties
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
Samenvatting 7
1 Transparantie als opkomend ideaal in het toezicht 15
1.1 Noodzaak van empirisch onderzoek naar vertrouwen in het toezicht 17
1.2 Onderzoek in drie toezichtsdomeinen: ACM, IGJ en ANVS 19
1.3 Globale onderzoeksopzet 20
1.4 Een gedragsbestuurskundige benadering: experimenteel onderzoek gebruikmakend van psychologische inzichten 22
1.5 Leeswijzer 23
2 Vertrouwen in het toezicht: competentie, welwillendheid en integriteit 25
2.1 De belangrijke rol van vertrouwen in toezichthouders en sectoren 25
2.2 Vertrouwen gedefinieerd 27
2.3 Het meten van vertrouwen in toezichthouders en onder toezicht staande sectoren 28
2.4 Inkadering vertrouwen in dit onderzoek 29
3 Transparantie in het toezicht 31
3.1 Toenemend belang transparantie in toezicht 31
3.2 Definitie en uitwerking van transparantie 32
3.3 Inkadering transparantie in dit onderzoek 34
4 Eerder onderzoek naar relaties transparantie en vertrouwen in toezicht 35
4.1 De relatie tussen transparantie van de toezichthouder en het vertrouwen in de toezichthouder (pijl 1) 35
4.2 De relatie tussen transparantie van de toezichthouder en het vertrouwen in de sector (pijl 2) 36
4.3 Effecten van het vertrouwen in de toezichthouder op de relatie tussen transparantie van de toezichthouder en het vertrouwen in de sector (pijl 3) 38
5 Transparantie en vertrouwen: specifieke hypothesen 39
6 Transparantie in context: verwachtingen uit de toezichtspraktijk 47
6.1 Verwachtingen van het effect van transparantie op het vertrouwen in toezichthouders 47
6.2 Verwachtingen van het effect van transparantie op het vertrouwen in een sector 48
6.3 Complicerende factoren 49
6.4 Conclusie 50
7 Verwachtingen getoetst: een survey experiment met drie toezichthouders 53
7.1 Korte verantwoording van het experiment 53
7.2 Beschrijvende statistiek – overzicht van kennis en vertrouwen in toezichthouders 56
7.3 Hypothesen getoetst 58
7.4 Samenvatting resultaten 68
8 Verkennende analyse: vertrouwen per toezichthouder 71
8.1 Verkenning effecten Autoriteit Consument en Markt (ACM) 71
8.2 Verkenning effecten Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) 73
8.3 Verkenning effecten Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) 75
8.4 Vergelijking verkennende analyse per toezichthouder 77
9 Transparantie goed voor vertrouwen in toezichthouders, maar belangrijke verschillen per domein 79
9.1 Effecten van transparantie op vertrouwen in het toezicht 79
9.2 Aanbevelingen 83
9.3 Hoe nu verder? Vragen voor vervolgonderzoek 84
9.4 Zorgt transparantie voor spanning tussen vertrouwen in sector en toezichthouder? 87
Literatuurlijst 89
Bijlagen 93
Bijlage A Methodologische verantwoording bij hoofdstuk 6 95
Bijlage B Additionele analyses niet gekoppeld aan een specifieke hypothese 101
Bijlage C Regressietabel voor hypothese 1 en 2 105
Bijlage D Regressietabel voor hypothese 2a 107
Bijlage E Regressietabel voor hypothese 2b 109
Bijlage F Regressietabel voor hypothese 2c 111
Bijlage G Regressietabel voor hypothese 2d 113
Bijlage H Regressietabel voor hypothese 2e 115
Bijlage I Regressietabel voor hypothese 3 117
Bijlage J Complete vragenlijst van het experiment 119
Reeds verschenen in de reeks Handhaving en Gedrag 149
Anderen die dit boek kochten, kochten ook
-
Jan de Boer€ 27,50 -
André van Berkel€ 44,75
-
R.C. Stam€ 52,00
-
E.R. Muller€ 54,50
-
Tromp€ 117,81
-
F.J.H. Hovens€ 44,00
