Welkom in Antwerpen?
Samenvatting
In de negentiende eeuw bloeide de haven van Antwerpen en dat leidde tot een groeiende aantrekkingskracht op zowel internationale immigranten alsook werkmigranten uit andere hoeken van het land. In dit boek wordt onderzocht hoe de stad Antwerpen omging met buitenlandse nieuwkomers in een periode waarin niet enkel het aantal migratiebewegingen steeg, maar waarin ook de inmenging van de centrale staat alsmaar toenam. Na de onafhankelijkheid van België was de medewerking van de lokale bestuursniveaus aan het vreemdelingenbeleid geen evidentie: de meeste steden in de Zuidelijke Nederlanden hadden van oudsher een sterke traditie van politieke autonomie opgebouwd. Deze studie toont aan hoe de prioriteiten van het stedelijke vreemdelingenbeleid verschilden van die van de nationale staat, en hoe de stad het beleid ten aanzien van buitenlandse nieuwkomers soms bewust selectief toepaste. Het zijn tendens en die ook in de eenentwintigste eeuw nog actueel zijn en die het vreemdelingenbeleid - zowel vroeger als vandaag - vorm geven.
Specificaties
Inhoudsopgave
Lijst van figuren, grafieken, tabellen en kaarten
1 Inleiding
Migratiebeleid in de geschiedenis
Terminologie
Tijd en ruimte
Opbouw en methodologie
2 Het vreemdelingenbeleid in Antwerpen
Uitdagingen en beperkingen
Antwerpen en haar haven
Migratie van, naar en doorheen Antwerpen
Transitmigratie
Immigratie
De vreemdelingenwet
Besluit
3 “Met enige waarschijnlijkheid van duurzaamheid”
De registratie van vreemdelingen in de Scheldestad
Niet zomaar politie: de Sûreté Publique
De betrokken instanties
Registratie: wetgeving en omzendbrieven
Registratie op papier
1840: De opstart van het systeem
1850: Tien jaar vreemdelingendossiers
1880: Een geoliede machine
Besluit
4 “On dit qu’elle était porteur d’un passeport”
Identificatie van vreemdelingen in Antwerpen
Paspoorten en wetgeving
Het ‘gebruik’ van documenten in de vreemdelingendossiers
Vreemdelingen en hun documenten
Gebruik van documenten volgens leeftijd, gender en beroep
Het gebruik van documenten volgens geografische herkomst
Uitgezet: papieren in het bezit?
De Antwerpse autoriteiten en hun ‘gebruik’ van documenten
Besluit
5 “Que cette mesure nous considérons comme inhumaine”
Onderstandsverlening aan vreemdelingen in Antwerpen
De onderstandswoonstwetgeving en de positie van vreemdelingen
Het Bureel van Weldadigheid en de ondersteuning van vreemdelingen
Steun op microniveau
Terugbetaling van gemaakte kosten
Besluit
6 “Sans papiers, sans logement et sans moyens d’existence”
De Antwerpse uitzetting van vreemdelingen uit het land
Uitzettingen en de wet
Uitzettingen op papier
Naar de praktijk van het uitzetten
Migratiepatronen
Door de Antwerpse autoriteiten uit het land gezet: wie?
Motieven achter een uitzetting: stedelijke overheid
Motieven achter een uitzetting: de vreemdeling zelf
Besluit
Besluit
Appendix
1. Toelichting bij het gebruik van de databank op basis van de vreemdelingendossiers
2. Toelichting bij de databank op basis van de uitwijzingsdossiers
3. Toelichting bij de databank op basis van het onderstandsregister
4. Toelichting bij de verwerking van de plaatsnamen
5. Toelichting bij de verwerking van de beroepscategorieën
6. Toelichting bij de zoektocht naar en de verwerking van de adressen van de adjunct-commissarissen
Noten
Bibliografie