De verklaring voor recht

Voorwoord
Verkorte inhoudsopgave
Inhoudsopgave

1. Inleiding
1.1 Aanleiding en onderzoeksvraag
1 Introductie
2 De verklaring voor recht in combinatie met de veroordeling tot prestatie
3 De verklaring voor recht zonder veroordeling tot prestatie
4 Onderzoeksvraag
1.2 Relevantie en opzet van het onderzoek
5 Relevantie
6 Opzet van het onderzoek
7 Het rechtsvergelijkende perspectief

2. Terminologie en historische achtergrond
2.1 Terminologie
8 Inleiding
9 Declaratoir versus zuiver declaratoir
10 Verklaring voor recht versus declaratoir vonnis
11 Rechtsvordering, vorderingsrecht en subjectief recht
12 De verklaring voor recht in de verzoekschriftprocedure
13 De negatieve verklaring voor recht
2.2 Historische achtergrond van het declaratoire vonnis
14 Het declaratoire vonnis vóór 1800
15 De invloed van de Franse Code de Procédure Civile
16 Het declaratoire vonnis in strijd met de aard en het doel van het burgerlijk procesrecht
17 De opvattingen van de historische school
18 Duitse kritiek op Von Savigny
19 De opvatting van Parser
2.3 Ontwikkelingen in de literatuur en rechtspraak na het proefschrift van Parser
20 Geen specifiek belang vereist
21 Belang als voorwaarde voor ontvankelijkheid

3. De vereisten voor een verklaring voor recht
3.1 Inleiding
22 Ontvankelijkheidscriteria
3.2 Rechtsverhouding
23 Inleiding
24 De nog niet bestaande rechtsverhouding
25 Ambtshalve toetsing?
26 Absoluut recht
27 Geen vaststelling van feiten
28 Het vaststellen van het niet-bestaan van de rechtsverhouding
3.3 Onmiddellijk bij de rechtsverhouding betrokken persoon
29 Inleiding
30 Zijn alleen partijen bij een rechtsverhouding onmiddellijk betrokken personen?
31 Drittrechtsverhältnisse als aanknopingspunt
32 De positie van de gedaagde
33 Ambtshalve toetsing?
3.4 Voldoende belang
34 Stelplicht, bewijslastverdeling en ambtshalve toetsing
35 Geen onnodige splitsing van vorderingen
36 Proceseconomisch voordeel
37 Als er nog geen veroordeling tot prestatie kan worden gevorderd
38 Genoegdoening
39 Zijn bijzondere omstandigheden nog steeds vereist?
40 De verklaring voor recht in combinatie met de veroordeling tot prestatie
3.5 De verklaring voor recht in kort geding
41 Geen gezag van gewijsde
42 Een onmiddellijke voorziening bij voorraad
3.6 De verklaring voor recht als mindere van de veroordeling tot prestatie
43 Een veronderstelling
44 Onderzoek naar die veronderstelling

4. De verklaring voor recht in combinatie met de veroordeling tot prestatie
4.1 De objectieve omvang van het gezag van gewijsde naar Duits recht
45 De functie van de Feststellungsklage
46 De keuze van de Duitse wetgever
47 De geschilbeslissing
48 Zwischenfeststellungsklage
4.2 De objectieve omvang van het gezag van gewijsde naar Nederlands recht
49 Dragende beslissingen
50 Dragende beslissing of overweging ten overvloede: een kwestie van uitleg
51 De verklaring voor recht is niet per definitie het mindere van de veroordeling tot prestatie
52 De verklaring voor recht naast de veroordeling tot prestatie
vanwege de proceskosten of gefinancierde rechtsbijstand

5. De negatieve verklaring voor recht
5.1 Rechtspraak over de negatieve verklaring voor recht
53 Vaststellen van het niet-bestaan van een rechtsverhouding
54 De negative Feststellungsklage volgens het Bundesgerichtshof
55 Voldoende belang bij de negatieve verklaring voor recht
5.2 Het onderscheid tussen de negatieve en positieve verklaring voor recht
56 Formulering van de vordering
57 De spiegelbeeldgedachte
58 De beweerde functie van de negatieve verklaring voor recht
59 Zijn er alternatieven voor de negatieve verklaring voor recht?
60 Veroordeling om te dulden
61 Het procedeerverbod
62 Handelwijze in het verleden versus toekomstige handelwijze
5.3 De noodzaak van een nieuwe definitie
63 Negatieve verklaring voor recht of veroordeling tot prestatie?

6. De positieve verklaring voor recht
6.1 De selbständige Feststellungsklage
64 Als een Leistungsklage niet mogelijk is
65 De Feststellungsklage en de proceseconomie
6.2 Als verwijzing naar de schadestaatprocedure niet mogelijk is
66 Inleiding
67 De noodzaak van verwijzing naar de schadestaatprocedure
68 De noodzaak van de verklaring voor recht als verwijzing naar de
schadestaatprocedure niet mogelijk is
6.3 De verklaring voor recht in het kader van de proceseconomie
69 Verschillende vergelijkbare vorderingen tussen dezelfde partijen
70 Deelgeschillen
71 Wet deelgeschilprocedure
6.4 De verklaring voor recht in het kader van de collectieve actie ex art. 3:305a BW
72 Wat bewerkstelligen partijen met de collectieve actie?
73 De rol van de verklaring voor recht in het kader van de collectieve actie
6.5 De verklaring voor recht als middel om in immateriële behoeften te voorzien
74 Een veronderstelling

7. Conclusie
7.1 De noodzaak van de verklaring voor recht
75 De verklaring voor recht in het kader van gezag van gewijsde
76 De verklaring voor recht als middel om een hypothetische vordering
of een hypothetisch recht van de wederpartij af te weren
77 De verklaring voor recht in het kader van het stuiten van de verjaring en het veiligstellen van bewijsmiddelen
78 Keuzevrijheid?
7.2 Mogelijke toepassingen
79 Proceseconomisch voordeel
80 De verklaring voor recht als middel om te voorzien in immateriële behoeften
81 Niet-ontvankelijk wegens onvoldoende belang
7.3 Beantwoording van de onderzoeksvraag
82 Wanneer is de verklaring voor recht nodig?
83 Wanneer is de verklaring voor recht in ons huidige burgerlijke procesrecht mogelijk?

Deutsche Zusammenfassung
English summary
Bijlagen
Lijst van verkort aangehaalde literatuur
Jurisprudentieregister
Trefwoordenregister