Religieus Extremisme: Bedreiging voor de Open Samenleving

Religieus extremisme manifesteert zich wanneer geloofsovertuigingen worden vertaald in radicale opvattingen die leiden tot onderdrukking, geweld of de ondermijning van democratische waarden. Het fenomeen kent vele gezichten: van jihadistisch terrorisme tot sektarische isolatie, van statelijk gesteunde religieuze tirannie tot huiselijk geweld in naam van 'eer'. In een geglobaliseerde wereld vormt religieus extremisme een van de meest urgente uitdagingen voor open samenlevingen.

De afgelopen decennia hebben we gezien hoe religieus gemotiveerd geweld miljoenen levens heeft verwoest. Tegelijkertijd worstelen democratieën met de vraag hoe ver tolerantie mag reiken. Waar ligt de grens tussen vrijheid van godsdienst en de bescherming van fundamentele mensenrechten? Deze vraag wordt des te dringender nu extremistische ideologieën zich via sociale media razendsnel verspreiden.

Israel van Dorsten

Wij waren, ik ben. Weg uit Ruinerwold

Een onthutsend persoonlijk verslag van iemand die opgroeide in totale isolatie onder een vader die geloofde de messias te zijn. Dit boek laat zien hoe religieus extremisme binnen gezinnen kan functioneren en welke verwoestende psychologische gevolgen dit heeft voor slachtoffers.
Boek bekijken

24,99

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Theoretische Fundamenten van Weerbare Democratie

Om religieus extremisme effectief te bestrijden, moeten we eerst begrijpen hoe open samenlevingen zichzelf kunnen beschermen zonder hun eigen waarden te verloochenen. Rechtsfilosofen en juristen hebben de afgelopen jaren gewerkt aan het concept van de 'weerbare democratie' - een samenleving die actief haar fundamentele waarden verdedigt tegen degenen die deze willen ondermijnen.

Afshin Ellian Paul Cliteur

The Open Society and Its Closed Communities

Dit gezaghebbende werk bevat een volledig hoofdstuk gewijd aan staatsmedeplichtigheid en religieus extremisme. De auteurs onderzoeken hoe open samenlevingen zich kunnen verweren tegen gesloten gemeenschappen die democratische waarden afwijzen.
Boek bekijken

95,50

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Spotlight: Afshin Ellian

Als hoogleraar rechtswetenschap aan de Universiteit Leiden is Ellian een van de belangrijkste Nederlandse stemmen in het debat over religieus extremisme en de grenzen van tolerantie. Hij combineert juridische expertise met persoonlijke ervaring, wat zijn analyses bijzonder waardevol maakt.

De strijd om de democratie - 'Uitmuntend en diepgravend'

Dave van Ooijen

Een diepgravende analyse van hoe democratieën zich kunnen wapenen tegen anti-democratische krachten, waaronder religieus fundamentalisme. Het artikel behandelt de vraag of groeperingen verboden kunnen worden vanwege hun religieuze gedachtegoed dat haaks staat op democratische waarden.

Artikel lezen

Radicalisering Begrijpen

Waarom raken mensen geradicaliseerd? Deze vraag houdt beleidsmakers, wetenschappers en veiligheidsexperts al decennia bezig. Het antwoord blijkt complex: religieuze motieven spelen weliswaar een rol, maar vormen zelden de enige factor. Sociale uitsluiting, identiteitscrisis, groepsdruk en politieke grievances kunnen allemaal bijdragen aan het radicaliseringsproces.

Tegelijkertijd moeten we oppassen voor simplificaties. Niet elke gelovige is een potentiële extremist, en niet elk extremisme is religieus gemotiveerd. Toch blijkt uit onderzoek dat bepaalde interpretaties van religieuze teksten bijzonder vatbaar zijn voor gewelddadige toepassingen.

Teun van Dongen

Radicalisering ontrafeld

Van Dongen analyseert op wetenschappelijke wijze hoe religie functioneert in de motivatie van terroristen, met bijzondere aandacht voor jihadisme. Het boek doorbreekt simplistische verklaringen en biedt nuance in een verhit debat.
Boek bekijken

22,99

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Spotlight: Teun van Dongen

Als gespecialiseerd onderzoeker op het gebied van radicalisering en extremisme heeft Van Dongen zich geprofileerd als een nuancerende stem in het maatschappelijke debat. Zijn werk kenmerkt zich door gedegen empirisch onderzoek gecombineerd met theoretische diepgang.

Literaire Verkenningen van Religieuze Tirannie

Soms kunnen fictieve werken diepere waarheid blootleggen dan wetenschappelijke analyses. Dystopische literatuur helpt ons te begrijpen hoe religieus extremisme, wanneer het staatsmacht verkrijgt, kan leiden tot totale controle over menselijke levens. Deze verhalen dienen als waarschuwing voor wat gebeurt wanneer religieuze doctrine politieke macht krijgt.

Margaret Atwood

De testamenten

In deze magistrale dystopie schetst Atwood een wereld waarin een extremistische interpretatie van christelijke principes leidt tot een totalitair regime. Het boek fungeert als krachtige waarschuwing tegen het samengaan van religieus fanatisme en staatsmacht.
Boek bekijken

17,50

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Spotlight: Margaret Atwood

De Canadese schrijfster wordt terecht beschouwd als een van de belangrijkste literaire stemmen van onze tijd. Haar werk over religieus extremisme is bijzonder relevant omdat ze laat zien hoe ogenschijnlijk onschuldige religieuze overtuigingen kunnen uitgroeien tot onderdrukkende systemen.

Atwoods werk illustreert hoe religieuze doctrine kan worden misbruikt om vrouwen systematisch te onderdrukken. Haar dystopische visie van Gilead toont de ultieme consequenties van religieus extremisme aan de macht: een wereld waarin menselijkheid wordt geofferd op het altaar van dogmatische zuiverheid. Uit: De testamenten

MEER Moois - Het vervallen huis van de Islam - 'Een wake-up call'

Sjors van Leeuwen

Een scherpe wake-up call over de crisis in de islamitische wereld. Het artikel analyseert hoe fundamentalisme zich heeft verspreid en hoe dit correleert met achteruitgang op gebieden als democratie, mensenrechten en economie. Essentiële lectuur voor iedereen die de islamitische variant van religieus extremisme wil begrijpen.

Artikel lezen

Persoonlijke Verhalen van Radicalisering

Achter elke statistiek over extremisme gaan menselijke verhalen schuil. Jongeren die naar conflictgebieden trekken, families die verscheurd worden, levens die voortijdig eindigen. Deze persoonlijke verhalen maken abstract gevaar concreet en herinneren ons eraan dat radicalisering niet alleen een veiligheidsprobleem is, maar ook een humanitaire tragedie.

Marion van San

Kalifaatontvluchters

Van San heeft jonge Nederlanders geïnterviewd die naar het kalifaat van IS trokken en later ontvluchtten. Hun verhalen bieden uniek inzicht in hoe religieuze radicalisering werkt en welke destructieve consequenties extreme interpretaties van geloof hebben.
Boek bekijken

22,50

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Spotlight: Marion van San

Als senior onderzoeker aan de Erasmus Universiteit heeft Van San zich vanaf 2009 toegelegd op radicalisering. Haar empirische onderzoek naar Nederlandse jihadgangers biedt onmisbare inzichten in de psychologie en sociologie van religieuze radicalisering.

Kalifaatontvluchters Uit de verhalen van kalifaatontvluchters blijkt dat religieuze radicalisering vaak begint met een zoektocht naar identiteit en zingeving. Preventie vereist daarom niet alleen ideologische weerlegging, maar ook het bieden van positieve alternatieven en sociale verbondenheid aan kwetsbare jongeren.

Historische Wortels van Gewelddadig Jihadisme

Om hedendaags jihadistisch extremisme te begrijpen, moeten we teruggaan naar de ideologische grondleggers. Welke religieuze argumenten werden gebruikt om geweld te rechtvaardigen? Hoe werden klassieke islamitische bronnen geherinterpreteerd om moderne politieke doelen te dienen? Deze historische context is cruciaal.

Muhammed Haniff Hassan

The Father of Jihad

Een wetenschappelijke analyse van Abdullah Azzam, de intellectuele architect van moderne gewapende jihad. Het boek onderzoekt hoe hij islamitische bronnen interpreteerde om geweld te rechtvaardigen - essentieel voor begrip van hedendaags religieus extremisme.
Boek bekijken

164,06

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Waarom haten ze ons eigenlijk?

Louis Thörig

Een veelzijdige verkenning van de vraag waarom terroristen aanvallen plegen. Het artikel laat diverse deskundigen aan het woord over de historische, religieuze, culturele en sociaal-economische achtergronden van religieus gemotiveerd geweld.

Artikel lezen

De Weg Vooruit: Naar een Weerbaarder Samenleving

Religieus extremisme is geen onafwendbaar lot. Geschiedenis toont dat samenlevingen die investeren in onderwijs, sociale cohesie en democratische waarden veerkrachtig kunnen zijn tegen extremistische ideologieën. De sleutel ligt in het vinden van de juiste balans: enerzijds moeten we onverkort vasthouden aan vrijheid van godsdienst en meningsuiting, anderzijds mogen we niet naïef zijn over degenen die deze vrijheden willen misbruiken.

De uitdaging voor de 21e eeuw is om een samenleving te bouwen die zowel open als weerbaar is. Dit vereist een breed palet aan maatregelen: van deradicalisering en sociale preventie tot juridische instrumenten en veiligheidsdiensten. Maar bovenal vraagt het om een collectieve weigering om angst, haat en verdeeldheid te laten zegevieren. Want uiteindelijk is dat precies wat religieuze extremisten willen bereiken.

De werken die hier besproken zijn - van persoonlijke getuigenissen tot wetenschappelijke analyses, van literaire verkenningen tot juridisch-filosofische beschouwingen - laten zien dat we de instrumenten hebben om religieus extremisme te begrijpen en te bestrijden. Nu is het aan ons om die kennis om te zetten in actie, zonder onze eigen waarden te verloochenen.