Posttraumatische groei: sterker worden door ellende

Wanneer het leven je hard raakt – door ziekte, verlies, een burn-out of een echtscheiding – denken we vaak dat herstel het beste is wat we kunnen bereiken. Maar er bestaat een wetenschappelijk bewezen fenomeen waarbij mensen niet alleen herstellen van trauma, maar er zelfs persoonlijk sterker uitkomen. Dit heet posttraumatische groei (PTG): het proces waarbij mensen door de worsteling met ingrijpende gebeurtenissen positieve veranderingen doormaken. Ze ontdekken nieuwe mogelijkheden, verdiepen relaties, ervaren persoonlijke kracht en ontwikkelen een rijkere levensbeschouwing.

Waar we veel horen over posttraumatische stress (PTSS), blijft PTG nog grotendeels onbekend. Dat is jammer, want kennis over dit fenomeen kan mensen die vastlopen door emotionele klachten echt uit het moeras trekken. Ellende blijft ellende, maar met het positieve perspectief van PTG wordt het herstelproces anders en vaak krachtiger.

De pioniers van posttraumatische groei in Nederland

In Nederland zijn Anja Jongkind en Greet Vonk de belangrijkste pleitbezorgers van posttraumatische groei. Samen hebben ze binnen hun praktijk Et Emergo de PTG-Coaching methode ontwikkeld en willen ze dit hoopvolle gedachtegoed bekender maken dan het veel negativere concept van PTSS.

Van theorie naar praktijk: handvatten voor transformatie

Weten dat posttraumatische groei bestaat is één ding, maar hoe realiseer je het? Hoe haal je jouw 'cadeautje uit het prikkeldraad'? Want laten we eerlijk zijn: niemand zit te wachten op ellende, ook niet als het uiteindelijk tot iets goeds leidt. Het proces is vaak een moeizaam worstelproces, geen snelle oplossing.

Internationale perspectieven op groei na tegenslag

Posttraumatische groei is geen typisch Nederlands fenomeen. Wereldwijd onderzoeken wetenschappers en praktijkmensen hoe mensen sterker kunnen worden door tegenslag. Verschillende invalshoeken verrijken ons begrip van dit transformatieve proces.

De neurowetenschappelijke basis van trauma en groei

Wat gebeurt er eigenlijk in ons brein en lichaam tijdens en na traumatische ervaringen? Neurowetenschappelijk onderzoek laat zien dat trauma diepe sporen nalaat, maar ook dat ons brein het vermogen heeft tot herstel en zelfs tot positieve verandering. Deze kennis helpt om posttraumatische groei beter te begrijpen en te faciliteren.

Posttraumatische groei in teams en organisaties

Trauma treft niet alleen individuen. Ook teams en organisaties kunnen getraumatiseerd raken door ingrijpende gebeurtenissen. Het goede nieuws: ook zij kunnen sterker worden door tegenslag. Juist in moeilijke tijden en in getraumatiseerde teams zijn de ontwikkelingsmogelijkheden het grootst.

Transformatie door 'ja' zeggen tegen het leven

Een andere invalshoek op groei na tegenslag komt van de omdenkcultuur. In plaats van vast te lopen in 'maar' en bezwaren, kunnen we ook 'ja' zeggen tegen wat het leven ons brengt – inclusief de moeilijke kanten. Deze houding kan verrassende ontwikkelingsmogelijkheden openen.

Het herstelproces: van trauma naar wijsheid

Het pad van trauma naar posttraumatische groei is geen rechte lijn. Er zijn fases, er is worsteling, en er zijn momenten waarop je liever in een hoekje zou kruipen. Maar juist door dat proces heen te gaan, ontstaat uiteindelijk een dieper begrip van jezelf en het leven.

Conclusie: van slachtoffer naar groeier

Posttraumatische groei draait om een fundamentele verschuiving in perspectief. Het betekent niet dat trauma niet erg is of dat je moet 'juichen' als je iets moeilijks overkomt. Ellende blijft ellende. Maar door te beseffen dat juist in moeilijke tijden de ontwikkelingsmogelijkheden bijzonder groot zijn, krijg je een hoopvol alternatief voor het veel bekendere verhaal van posttraumatische stress.

De verhalen van mensen die dit traject hebben doorlopen – van Anja Jongkind en Greet Vonk tot Sheryl Sandberg en Adam Grant – laten zien dat je inderdaad sterker kunt worden door ellende. Je maakt uitgebreid kennis met jezelf en jouw mogelijkheden. Je ontdekt wat echt belangrijk is. Je ontwikkelt een versie van jezelf waarmee je blijer bent.

Het goede nieuws: alleen al het weten dat posttraumatische groei bestaat, vergroot de kans dat je het realiseert. Kennis over PTG werkt als een kompas in het duister, als houvast tijdens het worstelproces. En dat worstelproces hoort erbij – zonder worsteling geen groei. De vraag is dus niet of je tegenslag zult meemaken, maar of je weet dat je er sterker uit kunt komen. En nu weet je het.