NATO: Het trans-Atlantische bondgenootschap in turbulente tijden

De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie staat opnieuw in het middelpunt van de wereldpolitiek. De Russische invasie in Oekraïne, spanningen met China, en de veranderende relatie met de Verenigde Staten dwingen het bondgenootschap tot heroriëntatie. Vijfenzeventig jaar na de oprichting in 1949 moet NATO bewijzen dat collectieve verdediging meer is dan een verouderd concept uit de Koude Oorlog.

De geschiedenis van NATO is er een van voortdurende aanpassing. Van containment-strategie tegen de Sovjet-Unie tot vredesmissies op de Balkan, van de strijd tegen terrorisme in Afghanistan tot het weer serieus nemen van territoriaalverdediging. Het bondgenootschap heeft zich keer op keer opnieuw moeten uitvinden.

Spotlight: Jens Stoltenberg

Als secretaris-generaal van 2014 tot 2024 leidde de Noorse politicus NATO door een van de meest uitdagende perioden uit haar bestaan. Van de Krim-crisis tot de volledige invasie van Oekraïne, van Trump tot Biden: Stoltenberg bewees zich een meesterlijk diplomaat die de eenheid tussen 30 zeer verschillende lidstaten wist te bewaren.

Jens Stoltenberg

On My Watch

In zijn memoires biedt Stoltenberg een uniek blik achter de schermen van tien jaar NATO-leiderschap. Hij beschrijft de interne spanningen, de delicate onderhandelingen en de momenten waarop het bondgenootschap op het punt stond te breken.
Boek bekijken

33,67

Nog niet verschenen, verwacht op 11‑11‑2025

De oorsprong: meer dan een militaire alliantie

NATO werd in 1949 opgericht als antwoord op de Sovjet-dreiging, maar het bondgenootschap was vanaf het begin meer dan louter militair. Het artikel 5-beginsel – een aanval op één is een aanval op allen – verankerde een ongekende mate van solidariteit tussen democratieën. Deze collectieve verdedigingsplicht werd pas één keer ingeroepen: na de aanslagen van 11 september 2001.

Goedele De Keersmaeker Dries Lesage

Conflict en samenwerking

Een grondige analyse van de rol die NATO speelde in de naoorlogse veiligheidsarchitectuur. Het boek belicht hoe het bondgenootschap vorm kreeg tijdens de Koude Oorlog en welke fundamenten toen zijn gelegd.
Boek bekijken

42,50

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

De slag om Europa 'Aanrader voor zowel voor- als tegenstanders'

Sjors van Leeuwen

Dit artikel analyseert hoe China en Rusland proberen Europa te destabiliseren en waarom een sterk trans-Atlantisch bondgenootschap cruciaal blijft voor Europese veiligheid.

Artikel lezen

Rusland: van partner tot tegenstander

De relatie tussen NATO en Rusland is complex en vol tegenstrijdigheden. In de jaren negentig leek samenwerking mogelijk, maar de NATO-uitbreiding naar Oost-Europa wekte in Moskou grote weerzin. President Poetin beschouwt het bondgenootschap als existentiële bedreiging voor Rusland – een perceptie die hij gebruikt om zijn agressieve buitenlandbeleid te rechtvaardigen.

Rob de Wijk

Het nieuwe IJzeren Gordijn

Rob de Wijk analyseert hoe de NATO-uitbreiding heeft bijgedragen aan Russische frustraties, maar tegelijk waarom het bondgenootschap essentieel blijft voor Europese veiligheid in een wereld met een assertief Rusland.
Boek bekijken

23,99

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

De NAVO wordt in dit scenario uitgedaagd door Russische agressie. De vraag is niet óf Rusland zijn agressieve beleid voortzet, maar wanneer en hoe het Westen daarop reageert. Uit: Als Rusland wint

Michel Krielaars

Oorlog met Rusland

Michel Krielaars beschrijft hoe Poetin de oostwaartse uitbreiding van NATO gebruikt als rechtvaardiging voor zijn agressie tegen Oekraïne, en waarom deze narratief zo effectief is in Rusland zelf.
Boek bekijken

15,-

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

De Nederlandse bijdrage aan collectieve veiligheid

Voor Nederland is NATO het fundament van de veiligheid. Als klein land kan Nederland zich geen illusies permitteren over zelfstandige verdediging. De Nederlandse krijgsmacht is dan ook volledig geïntegreerd in NATO-structuren, van commandoposten tot multinationale brigades.

Tom Middendorp

De vredesparadox

Generaal Tom Middendorp, voormalig Commandant der Strijdkrachten, benadrukt het belang van NATO voor Nederlandse veiligheid en de noodzaak om internationale defensieverplichtingen serieus te nemen. Hij beschrijft NATO-oefeningen als essentieel voor collectieve slagkracht.
Boek bekijken

17,99

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Zandhappen De ISAF-missie in Afghanistan toonde de complexiteit van multinationale samenwerking. Verschillende nationale caveats, uiteenlopende uitrustingsniveaus en wisselende politieke steun maakten effectieve operaties vaak lastig.

MEER Moois - De sterrendans van Europa

Dave van Ooijen

Een caleidoscopisch beeld van recente Europese ontwikkelingen, van Brexit tot vluchtelingencrisis, en de implicaties voor trans-Atlantische verhoudingen en NATO's toekomst.

Artikel lezen

Trump, Biden en de trans-Atlantische relatie

De verkiezing van Donald Trump in 2016 schudde NATO door elkaar. Zijn openlijke kritiek op 'gratis meelifters', zijn twijfels over artikel 5, en zijn bewondering voor Poetin zaaiden twijfel over Amerikaanse betrokkenheid. Biden herstelde de retoriek, maar de fundamentele vraag blijft: kunnen Europeanen rekenen op permanente Amerikaanse bescherming?

Rob de Wijk

Amerika en wij

Rob de Wijk bespreekt de gevolgen van Trumps beleid voor NATO en de noodzaak voor Europa om meer verantwoordelijkheid te nemen voor eigen veiligheid. De vraag is of het oude bondgenootschap wel kan worden hersteld.
Boek bekijken

23,99

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

NIOD

De val van Srebrenica

Het NIOD-rapport over Srebrenica is een klassieker in de studie naar humanitaire interventies en NATO-operaties. De uitgebreide analyse van de rol van luchtsteun blijft relevant voor begrip van besluitvorming in complexe vredesoperaties.
Boek bekijken

44,75

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Strategisch denken over defensie en veiligheid

NATO-strategie vereist constant laveren tussen afschrikking en dialoog, tussen slagkracht en diplomatie. De militaire commandostructuren moeten flexibel genoeg zijn om te opereren van high-intensity conflict tot humanitaire missies, van cyber-verdediging tot terrorismebestrijding.

Alexandra von Stein-Lausnitz

Coalition Power without Individual Responsibility?

Een gedetailleerde analyse van commandostructuren binnen NATO-operaties. Het boek onderzoekt de complexe multinationale command & control systemen en de uitdagingen van collectieve verantwoordelijkheid.
Boek bekijken

78,38

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Over strategisch denken - 'Een boek voor liefhebbers'

Sjors van Leeuwen

John Lewis Gaddis neemt lezers mee door eeuwen van militaire en politieke strategieën. Van Herodotus tot Roosevelt leren we hoe grote strategen omgaan met onbegrensde aspiraties en beperkte capaciteiten.

Artikel lezen

Terry Gill Dieter Fleck William Boothby Alfons Vanheusden

Leuven Manual on the International Law Applicable to Peace Operations

Het Leuven Manual biedt een juridisch kader voor vredesoperaties. NATO wordt expliciet genoemd als belangrijke organisatie wier operaties onderworpen zijn aan internationaal recht.
Boek bekijken

60,54

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Kritische perspectieven en alternatieve visies

Niet iedereen ziet NATO als onverdeeld positieve kracht. Critici wijzen op de rol van het bondgenootschap bij escalatie van spanningen met Rusland, op omstreden interventies zoals Libië, en op de vraag of een militaire alliantie uit de Koude Oorlog nog wel past in de 21ste eeuw.

Frank Libertas

MSM

Een kritische analyse die NATO bekijkt als verlengstuk van Amerikaanse geopolitieke belangen. De auteur stelt dat de uitbreiding richting Russische grenzen provocerend werkte en bijdroeg aan het Oekraïne-conflict.
Boek bekijken

21,95

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

Willem Middelkoop Tim Dollee

Patronen van bedrog

Dit boek beschrijft NATO als militair instrument voor Amerikaanse doelen en bespreekt controversiële operaties. Een kritisch perspectief op de rol van de alliantie na de Koude Oorlog.
Boek bekijken

29,99

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

De nieuwe politiek van Europa

Paul Misdorp

Luuk van Middelaar analyseert hoe Europa door verschillende crises transformeert van Vredesproject naar Machtsproject. Een inzichtelijke beschouwing over het belang van leiderschap en democratische legitimiteit.

Artikel lezen

De toekomst: tussen hervorming en herbevestiging

NATO staat voor fundamentele keuzes. Moet het bondgenootschap uitbreiden naar landen als Oekraïne en Georgië? Hoe om te gaan met autoritaire tendensen bij leden als Turkije en Hongarije? Welke rol speelt China in de strategische oriëntatie? En bovenal: zijn Europeanen bereid substantieel te investeren in eigen defensie?

Martijn Kitzen Tim Sweijs

De oorlog van morgen

Martijn Kitzen en Tim Sweijs onderzoeken hoe NATO zich aanpast aan nieuwe dreigingen en conflictvormen. Van hybride oorlogsvoering tot cyber-aanvallen: het bondgenootschap moet zich heruitvinden voor de oorlog van morgen.
Boek bekijken

22,99

Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen

De vredesparadox Echte veiligheid ontstaat niet door steeds meer wapens, maar door verstandige investeringen in duurzame verhoudingen. NATO moet beide aspecten in balans brengen: geloofwaardige afschrikking én diplomatieke kanalen.

Conclusie: onmisbaar maar onder druk

Vijfenzeventig jaar na de oprichting blijft NATO de hoeksteen van Euro-Atlantische veiligheid. De Russische invasie in Oekraïne heeft de relevantie van collectieve verdediging pijnlijk aangetoond. Tegelijk dwingen geopolitieke verschuivingen het bondgenootschap tot heroriëntatie.

De uitdaging is tweeledig. Militair moet NATO een geloofwaardige afschrikking blijven tegen conventionele en nucleaire dreigingen. Politiek moet het bondgenootschap de democratische eenheid tussen zeer diverse leden bewaren. Dat vereist diplomatie, geduld en het vermogen om fundamenteel verschillende visies te overbruggen.

Voor Europa betekent dit een einde aan strategische luiheid. De vraag is niet of Amerika zich blijft committeren aan Europese veiligheid, maar of Europa zelf bereid is serieus te investeren. NATO's toekomst hangt af van het vermogen om klassieke verdediging te combineren met nieuwe dreigingen als cyber-aanvallen, desinformatie en klimaatverandering. Het bondgenootschap dat de Koude Oorlog won, moet nu bewijzen dat het ook de complexiteit van de 21ste eeuw aankan.