trefwoord
Eigenbelang: de verborgen drijfveer van menselijk handelen
Waarom doen mensen wat ze doen? Van projectsabotage tot samenwerking in teams, van politiek handelen tot economische beslissingen - achter veel menselijk gedrag schuilt één fundamentele kracht: eigenbelang. Deze pagina verkent hoe eigenbelang ons handelen beïnvloedt, in welke situaties het constructief of destructief kan zijn, en hoe we de balans kunnen vinden tussen persoonlijke en collectieve belangen.
Eigenbelang als fundamenteel principe
Eigenbelang is diep geworteld in onze natuur. Het vormt een belangrijk uitgangspunt voor hoe mensen handelen in organisaties, economie en samenleving. Maar hoe is ons denken over eigenbelang door de eeuwen heen veranderd?
Joost Hengstmengel
De homo economicus
In
De homo economicus traceert Joost Hengstmengel de historische transformatie van hoe we naar eigenbelang kijken. Wat ooit als zonde werd beschouwd, werd geleidelijk gezien als legitieme of zelfs wenselijke drijfveer voor economisch handelen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Deze fundamentele verschuiving in ons denken over eigenbelang heeft verstrekkende gevolgen gehad voor hoe we organisaties en economieën inrichten. Waar vroeger morele overwegingen domineerden, staat nu vaak het eigenbelang centraal in onze verklaringsmodellen voor menselijk gedrag.
Susan Neiman
Afgezien van de feiten
Afgezien van de feiten van Susan Neiman stelt deze aanname ter discussie: is eigenbelang werkelijk de enige natuurlijke drijfveer? Neiman betwist dat morele belangen en eigenbelang niet kunnen samenvallen, en zoekt naar een breder perspectief op menselijke motivatie.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Politiek handelen vanuit eigenbelang
In organisaties is eigenbelang vaak het startpunt voor politiek handelen. Maar hoe herken je je eigen belangen en hoe zet je die om in effectief handelen?
SPOTLIGHT: Math de Vaan
Math de Vaan is een vooraanstaand expert op het gebied van politiek handelen in organisaties. Als cultureel antropoloog en socioloog promoveerde hij op onderzoek naar de rol van de politieke organisatie-dimensie. Vanuit zijn ervaring als communicatie- en organisatieadviseur biedt hij een uniek perspectief op hoe eigenbelang mensen in organisaties drijft.
Meer over Math de Vaan
Math de Vaan
Machiavelli op de werkvloer
In
Machiavelli op de werkvloer laat De Vaan zien hoe eigenbelang het startpunt vormt voor politiek handelen. Hij beargumenteert dat kennis van je eigen belangen cruciaal is om effectief te opereren in organisaties en laat zien hoe je die belangen kunt identificeren en nastreven.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
De Vaan stelt dat het negeren van eigenbelang - zowel van jezelf als van anderen - tot naïviteit in organisaties leidt. Door eigenbelang te erkennen als drijvende kracht, kun je beter anticiperen op gedrag en effectiever samenwerken.
De Projectsaboteur - Deugen al die saboteurs wel?
Dion Kotteman
In het artikel 'De Projectsaboteur - Deugen al die saboteurs wel?' wordt dit perspectief verder uitgewerkt. Hier wordt beargumenteerd dat mensen vaak keuzes maken op basis van hun persoonlijke belang in plaats van het algemeen belang, en dat dit gedrag niet per se 'goed' of 'slecht' is maar een realiteit waarmee rekening gehouden moet worden.
Eigenbelang in teams en samenwerkingsverbanden
Teams functioneren optimaal wanneer er een gezonde balans bestaat tussen eigenbelang en teambelang. Maar wat gebeurt er als eigenbelang de overhand krijgt?
Dion Kotteman
Jeroen Gietema
De projectsaboteur
In
De projectsaboteur onthullen Dion Kotteman en Jeroen Gietema hoe eigenbelang de belangrijkste drijfveer voor projectsabotage is. Het boek laat zien waarom mensen soms actief tegenwerken wanneer projecten tegen hun persoonlijke belangen ingaan.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Wie zorgt dat het goed komt? - 'Aanrader'
Anke Tijtsma
Het artikel 'Wie zorgt dat het goed komt?' belicht een andere kant: hoe eigenaarschap juist kan zorgen voor een gezonde balans. Het beschrijft hoe mensen meer eigenaarschap tonen wanneer ze bijdragen aan een gewenst effect en hun vakmanschap kunnen inzetten voor iets wat ze belangrijk vinden.
Patrick Lencioni, bekend van zijn werk over teamdynamiek, beschrijft hoe eigenbelang een factor kan zijn die teamleden afleidt van de collectieve resultaten en doelen. Het herkennen en bespreekbaar maken van eigenbelang is volgens hem essentieel voor het creëren van effectieve teams.
Patrick Lencioni
Overcoming The Five Dysfunctions of a Team
In
Overcoming The Five Dysfunctions of a Team beschrijft Patrick Lencioni hoe de natuurlijke neiging van mensen om hun eigen behoeften voorop te stellen teamfunctioneren kan belemmeren, en hoe teams deze dysfunctie kunnen overwinnen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Van eigenbelang naar prosociaal gedrag
Is er een alternatief voor het klassieke spanningsveld tussen eigenbelang en groepsbelang? Recente inzichten suggereren dat deze belangen niet altijd tegengesteld hoeven te zijn.
Matthijs Steeneveld is een toonaangevende expert op het gebied van positieve psychologie. Hij werkt als trainer, opleider en adviseur, en vertaalt wetenschappelijke inzichten over menselijk floreren naar de praktijk. Zijn expertise in prosociaal gedrag biedt een verfrissend perspectief op hoe eigenbelang en groepsbelang kunnen samengaan.
Jenny Blaauwbroek
Matthijs Steeneveld
Teamkracht met Prosocial
In
Teamkracht met Prosocial verkennen Jenny Blaauwbroek en Matthijs Steeneveld hoe eigenbelang en groepsbelang kunnen samengaan in prosociale samenwerking, in plaats van met elkaar te conflicteren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Jenny Blaauwbroek: ‘Een prosociale groep is sterker dan een egoïstische’
Jenny Blaauwbroek
Het artikel 'Een prosociale groep is sterker dan een egoïstische' verdiept dit concept: 'Prosocial is allereerst een vorm van gedrag waarbij de behoefte van het individu samenvalt met die van de groep. Waar egoïsme ten koste gaat van een ander, leidt prosociaal gedrag tot samenwerking die zowel goed is voor jezelf als voor de ander.'
Evolutionair gezien blijken prosociale groepen sterker dan een verzameling egoïsten. Dit verklaart waarom samenwerking, ondanks de verleiding van puur eigenbelang, zo fundamenteel is in menselijke sociale structuren.
Motivatie, eigenbelang en eigenaarschap
Hoe verhouden eigenbelang en intrinsieke motivatie zich tot elkaar? En hoe kunnen organisaties een cultuur creëren waarin beide constructief samengaan?
Alwin Sixma: ‘Motivatie kan een enorme kracht voor jou, je team en je organisatie zijn’
Alwin Sixma
In 'Motivatie kan een enorme kracht voor jou, je team en je organisatie zijn' wordt beschreven hoe motivatie vorm krijgt in interactie met de buitenwereld. Een 'motivatiematch' ontstaat wanneer de cultuur, identiteit en doelen van een bedrijf overeenkomen met de diepere drijfveren van medewerkers.
Roos Vonk
Menselijke gebreken voor gevorderden
In
Menselijke gebreken voor gevorderden bespreekt Roos Vonk de spanning tussen eigenbelang en collectief belang bij samenwerking, en hoe onze natuurlijke neiging om primair vanuit persoonlijk voordeel te handelen deze dynamiek beïnvloedt.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Eigenaarschap en eigenbelang zijn nauw verweven. Wanneer mensen ervaren dat hun persoonlijke belangen samenvallen met organisatiedoelen, ontstaat een sterke basis voor eigenaarschap en intrinsieke motivatie.
Pieter van der Haak: ‘Eigenaarschap kun je niet afdwingen’
Pieter van der Haak
Het interview 'Pieter van der Haak: 'Eigenaarschap kun je niet afdwingen'' belicht deze relatie: 'Een grote valkuil is dat veel managers voor hun medewerkers denken en het idee hebben dat je eigenaarschap af kunt dwingen. Eigenaarschap is meer dan je verantwoordelijk voelen. Het is ook verantwoordelijkheid némen en je over een klus ontfermen.'
De psychologie van zelfbedrog en eigenbelang
Ons brein heeft fascinerende manieren ontwikkeld om eigenbelang te rechtvaardigen en rationaliseren. Hoe werken deze mechanismen, en hoe beïnvloeden ze onze beslissingen?
Mijn ego heeft altijd gelijk - ‘Inzicht in de streken die het ego ons levert’
Rudy Kor
In 'Mijn ego heeft altijd gelijk' wordt besproken hoe ons ego ons kan misleiden. Fenomenen als 'morele amnesie' (het selectief vergeten van eigen morele overtredingen om het zelfbeeld te beschermen) en de 'introspectie-illusie' beïnvloeden hoe we ons eigenbelang waarnemen en rechtvaardigen.
De irrationele organisatie - Impact van biases blootgelegd en benut
Cornell Vernooij
Het artikel 'De irrationele organisatie' licht toe hoe biases besluitvorming beïnvloeden: 'Mensen zijn groepsdieren: we willen bij een groep horen, en harmonie in de groep bewaren. Dit leidt ertoe dat we ons niet (durven) uitspreken tegen de heersende groepsnorm, waardoor we niet altijd de goede beslissingen nemen.'
Het bewustzijn van deze psychologische mechanismen helpt ons om kritischer te kijken naar onze eigen motieven en besluitvorming. Door eigenbelang te erkennen als drijvende kracht, kunnen we beter omgaan met de invloed ervan op ons gedrag.
"Kennis van je eigenbelangen is de eerste stap in politiek handelen. Alleen door te begrijpen wat voor jou op het spel staat, kun je effectief manoeuvreren in de complexe politieke dynamiek van organisaties."
Uit: Machiavelli op de werkvloer
Eigenbelang als kracht voor positieve verandering
Hoewel eigenbelang vaak negatief wordt beoordeeld, kan het juist een krachtige motor zijn voor positieve verandering - mits goed gekanaliseerd.
Iedereen eigenaar - Het hoe en waarom van participatief ondernemen
Geert Janssens
In 'Iedereen eigenaar' wordt beschreven hoe participatief ondernemen een eigenaarsmentaliteit creëert: 'Het doel is ervoor te zorgen dat medewerkers functioneren alsof ze eigenaar zijn van de onderneming. De achterliggende idee is dat eigenaars zorgzamer omgaan met hun eigendom.'
Teamkracht met Prosocial
Prosociale samenwerking toont ons dat eigenbelang en groepsbelang kunnen samenvallen. Door acht elementen te implementeren (gemeenschappelijk doel, rechtvaardige verdeling, inclusieve besluitvorming, toezicht, aanspreken op gedrag, conflictoplossing, autonomie en prosociale samenwerking) kunnen teams duurzame samenwerking opbouwen die zowel individuele als collectieve belangen dient.
Conclusie: De balans vinden
Eigenbelang is een fundamentele menselijke drijfveer die niet genegeerd kan worden. De kunst is niet om eigenbelang te onderdrukken, maar om structuren en culturen te creëren waarin persoonlijke belangen en collectieve doelen elkaar versterken in plaats van tegenwerken.
Door eigenbelang te erkennen als een realiteit en te begrijpen hoe het ons gedrag beïnvloedt, kunnen we effectiever samenwerken, bewustere keuzes maken en organisaties bouwen die zowel individuele als gemeenschappelijke belangen dienen. De prosociale benadering biedt hiervoor een veelbelovend perspectief: niet het onderdrukken van eigenbelang, maar het creëren van omstandigheden waarin het eigenbelang van iedereen gediend is bij samenwerking.
De bestsellers
-
€ 21,99
-
€ 33,95
-
€ 25,95
-
€ 20,00
-
€ 22,00
