Er wordt veel nagedacht en geschreven over de stap van verontwaardiging en/of betrokkenheid naar daadwerkelijke actie rond maatschappelijke vraagstukken, zoals klimaatverandering of onrecht in Oekraïne, Gaza en Sudan. Meedoen vraagt om handelen, en dat kent vele vormen. Alleen in actie komen is vaak lastig; gezamenlijk optrekken, zoals bij protesten als de mars De Rode Lijn, voelt eenvoudiger.
betrokkenheid
In Alledaags activisme - Van onrust naar daadkracht in het klimaattijdperk beschrijft Chris Julien hoe hij zelf aan de slag is gegaan. Activistisch zijn, of je activistisch gedragen, is geen uitzonderlijke rol die je moet aanmeten. Het kan juist goed samengaan met de gewone dingen die je privé, in je vrijwilligerswerk of in je dagelijkse werk doet. Activisme vraagt vooral betrokkenheid: een rol die je kunt ‘aanzetten’ in allerlei situaties of functies.
voorleven
Julien laat aan de hand van diverse voorbeelden zien hoe kleine groepen mensen hun collega’s of organisaties in beweging kregen. Of het nu gaat om politieagenten, leden van sportverenigingen of mensen in de bouw: zij wisten vanuit hun positie een beweging te starten. Julien noemt dit ‘het idee dat je gedrag een belichaming is van de wereld die je voor ogen hebt’ - in simpel Nederlands: het goede voorbeeld geven. Met een ander woord: voorleven.
hefboom
De voorbeelden zijn eerlijke verhalen over hoe individuen een eerste, kleine activistische stap zetten en daarmee een hefboom creëerden. Kleine acties kunnen het startpunt vormen voor anderen om aan te haken. Een mooi begrip dat Julien gebruikt is ‘kiemkracht’: ‘het gaat erom je niet moe te lopen op weerstand, maar te werken vanuit bestaande energie en te groeien vanuit jouw kracht’.
In het tweede deel van dit niet al te dikke boek formuleert Julien een krachtige boodschap, die de aanschaf en het lezen ervan absoluut de moeite waard maakt. De eerste helft van Alledaags activisme - Van onrust naar daadkracht in het klimaattijdperk gaat echter vooral in op de existentiële dreigingen van klimaatverandering, het nieuwe normaal en de noodzakelijke transities. Dat is elders beter beschreven, bijvoorbeeld in Omarm de chaos van Jan Rotmans of Only Planet - Klimaatgids voor de 21ste eeuw van Tim van Hattum. Dat neemt niet weg dat het tweede deel sterk en inspirerend is: een actie begint klein, en kan bij jou beginnen.
Onlangs verscheen ook de vernieuwde uitgave van Voorlevers van de nieuwe samenleving van Nelleke de Nooy van Tol, met honderden innovatieve en praktische voorbeelden van boeren, onderwijzers en vele anderen die regeneratief en circulair werken. Werkelijk een schatkist om jezelf in beweging te krijgen.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.