Is ons polshorloge de handboei die ons de slaaf maakt van de moderne tijd? Nauwgezetheid, precisie, doelmatigheid, beheersing zijn immers belangrijke deugden.
In het boek 'Steeds sneller' geeft de journalist James Gleick een beschrijving hoe we de afgelopen eeuw zo zijn verworden. Hij biedt geen oplossingen, zijn boek is een reflectie op het leven zoals we dat 'lijden'. Enerzijds plukken we iedere dag de materiële vruchten van ons doelmatigheidsstreven en anderzijds zijn we boos - we schreeuwen, we huilen, we protesteren - om de psychische ketens waaraan we ondertussen worden vastgelegd. We leven in een virtueel harnas.
In 37 hoofdstukjes, totaal 300 bladzijden, loopt Gleick door ons dagelijks leven en constateert met het nodige cynisme dat we iedere dag om 00.00 uur weer langs AF komen en weer 1.440 minuten ontvangen om opnieuw bewuste keuzes te maken. We hebben dan voor even weer alle tijd van de wereld. Wat te denken van zijn opmerking: 'De gedachte dat de armen vrije tijd moeten hebben is altijd schokkend geweest voor de rijken'. Menig VVD-er zal zich hierin herkennen. Misschien wordt het tijd eens eerlijk tegen onszelf te zijn. Aan de ene kant zijn we inderdaad bezig minuten en seconden bij elkaar te schrapen, zoals door het gebruik van het deuren sluiten knopje in de lift, maar de kernvraag is: 'waar blijft al die zogenaamde tijdwinst?' We besparen inderdaad tijd, maar zetten dat niet om in vrije niet ingedeelde tijd, maar gebruiken die extra beschikbare tijd juist om nog meer te doen. Sterker nog, de vrije tijdsindustrie, alleen het woord al, is er op uit dat u nog zoveel mogelijk kunt doen in uw schaarse vrije tijd. Snelheid, we zijn er aan verslaafd geraakt en dat is een punt van aandacht. Moet altijd alles sneller? Is rijpen en rotten niet een nuttig proces? Steeds sneller is kennelijk een issue op zich geworden. Ook al zijn we over alles tevreden, dan had het allemaal nog veel korter en dus sneller gekund. We halen overal de rustpauzes (de adagio's) uit en maken één grote megamix van ons leven. En waarom? Zonder prikkels van buitenaf, komen er gedurende de pauzes immers prikkels van binnenuit. Uw gedachten komen door als verre radiosignalen door een gat in de statische ruis. Misschien verbazen die gedachten u, misschien verontrusten ze u zelfs, wellicht ontstaat er iets wat nooit zou zijn ontstaan in het gebruikelijke rumoer van al die dingen waarmee we bezig zijn. Gleick hanteert veelvuldig het begrip multitasking. Wat kunt wel niet gelijktijdig doen terwijl u deze recensie leest? We kunnen gelukkig ook veel meer tegelijk doen dan vroeger: onze ouders luisterden sec naar de radio, nu staat het ding op de achtergrond aan terwijl u ondertussen wat anders doet. Onze kinderen hebben inmiddels de TV als een soort behang op de achtergrond aanstaan en doen intussen minstens twee of drie andere dingen. Er is dus hoop voor de mensheid en wanneer snelheid al te ondoelmatig wordt liquideert het zichzelf: zie de Concorde. Het heeft immers geen zin om in een paar uur in New York te staan om vervolgens daar in een file van 25 kilometer te mogen aansluiten. Blijft de allesomvattende vraag: had dit boek sneller en korter gekund? Ja, het boek heeft gewoon te veel letters. Een volautomatische PowerPoint over dit boek kunt u downloaden via www.overmars.nl (gele vakje), zet daarbij op de achtergrond het nummer Time en Great Gig in the Sky (zie KaZaa) van Pink Floyd en u heeft 10 welbestede multitask minuten bij een kop koffie. Toevallig is dat twee-en-half keer zoveel als dat de gemiddelde mens per dag aan sex besteedt.
