Strategisch ondernemen

Laat ik met de deur in huis vallen. Van een boek dat zich richt op de strategische ondernemers van morgen, verwacht je dat het nieuwe en vernieuwende inzichten in strategievorming en -implementatie biedt. Maar hoewel het redelijk up to date is, verschaft het zeker geen nieuwe inzichten. Hans Krijnen geeft aan dat bij het bepalen van de strategie het niet alleen om winstmaximalisatie gaat, maar dat ook medewerkers en het milieu een belangrijke rol spelen. Een meerdimensionale aanpak die we terugzien in de enorme hype rond maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen, maar die niet voldoende uitgediept wordt in het boek. 'Strategisch ondernemen' is, enigszins tegen de verwachting in, toch bedoeld als een 'how to'-boek voor het maken van een ondernemersplan. Tegen de verwachting, omdat het zich juist richt op een doelgroep die zelf nog aan het werkzame leven moet beginnen. Het 'lekker aan de slag'-karakter wordt versterkt door vele vragenlijsten en invulschema's die, heel praktisch, ook te downloaden zijn. De aansluiting met de praktijk wordt hierbij wel eens uit het oog verloren. Zo wordt er gevraagd een tabel in te vullen met daarin de inkoopwaarde, exploitatiekosten, interestbetalingen en winst van uw drie grootste concurrenten voor de afgelopen en komende vier jaar. Er is geen enkel bedrijf dat hier tegen acceptabele kosten en met (geoorloofde) methoden van onderzoek achter zal komen! Deze opdracht wekt nog meer verbazing, omdat de schrijver een grondige argwaan lijkt te hebben tegen de juistheid van financiële data. Krijnen laat zich over de voorspellende waarde van financiële ratio's als volgt uit: 'De ontwikkelingen van financiële ratio's vormen indicatoren van de gang van zaken, die als niet erg waardevol zijn te beschouwen. Ze voorspellen het falen onvoldoende. Door onder andere inflatie en verandering van waarderingsgrondslagen zijn balanscijfers over een reeks van jaren ondoorzichtig en moeilijk vergelijkbaar en bovendien past het management meestal 'creatief' boekhouden toe.' Waarom dan toch die enorme inspanning verrichten in een zoektocht naar de uitgebreide financiële data van uw drie grootste concurrenten voor het opstellen van uw eigen strategie? Het boek bevat negen hoofdstukken. In hoofdstuk 1 komt het MOSO model aan bod, het MOdel voor Strategisch Ondernemen. Het bestaat uit twee cirkels; een binnencirkel die de inhoud van strategisch handelen betreft en een buitencirkel die de manier van strategisch handelen weergeeft. Voor de vorm zijn de woorden interne omgeving en externe omgeving aan het model toegevoegd, maar hoe die met de cirkels in verband staan, wordt niet verklaard. De verschillende onderdelen van de binnencirkel worden de hoofdstukken 2 tot en met 9 belicht. Achtereenvolgens komen de omgevingsanalyse, missie en visie, basisdoelen, sociaal-maatschappelijke strategieën, economisch-technische strategieën, strategische opties en actieplannen aan bod. Het is natuurlijk geen toeval dat dit precies de hoofdstukken zijn waaruit het boek 'Strategisch ondernemersschap' van Hans Krijnen en Arthur Geven bestaat. Dat boek is voor het eerst in 2000 uitgegeven bij Noordhoff. Kennelijk vond de auteur het nodig zijn boek onder een opgepoetste naam bij een andere uitgever onder te brengen. Dat is natuurlijk geen probleem, maar het maakt dit boek verklaarbaar verre van nieuw. Het zou de schrijver ook sieren naar de eerdere uitgave te verwijzen. De toevoeging ten opzichte van 'Strategisch ondernemersschap' is een uitgewerkt voorbeeld van een bedrijfsplan voor een toeleverancier van medische bewakingsapparatuur. Dit voorbeeld volgt de lijn van het boek en draagt bij aan een beter begrip van de theorie. Lastig leesbaar vond ik de vaak grijze achtergrond, waardoor de tekst niet goed leesbaar is, dit geldt met name voor de inleidingen van de hoofdstukken. Alles overziend is 'Strategisch ondernemen' geen boek waar u direct gelukkig van zal worden. Het inspireert niet tot actie door een soms wat saaie, maar ook vaak onrealistische aanpak. De opdrachten in opmaat naar de strategieformulering zijn soms onuitvoerbaar. Studenten - met name als ze tijdens de stage een bedrijfsplan moeten opstellen - zijn al iets meer gebaat bij dit boek, omdat het ze de veelzijdigheid van ondernemen laat zien en ze vertrouwd maakt met vakjargon. Echter, voor dit doel zijn andere (en betere) boeken verkrijgbaar.