De auteur gebruikt afwijkingen in de hersenen als uitgangspunt om erachter te komen hoe de hersenen in elkaar zitten en hoe een en ander met elkaar communiceert. Het is even wennen, want je wordt geconfronteerd met ziektes, tumoren en meer ellende waar mensen last van hebben. Maar de auteur schakelt gelukkig snel naar het feitelijke onderwerp, namelijk hoe het brein echt werkt en wat er gebeurt indien een gedeelte van het brein aangetast of zelfs weggevallen is.
Dat je hersenen zich vanaf je geboorte ontwikkelen was niet nieuw voor mij. Wat ik niet wist is dat je hersenen dan ook al bezig zijn met het afstoten van verbindingen. Dat proces gaat je hele leven door. Indien je een bepaald gebied niet meer nodig hebt, bijvoorbeeld door een amputatie of door het plotseling blind worden, nemen andere gebieden bepaalde functies over. Neem het voorbeeld van een blinde die scherper hoort dan een gemiddelde persoon die wel kan zien. Ook de zogenaamde fantoompijnen worden verklaard. Het lichaamsdeel mag dan wel geamputeerd zijn, maar het gedeelte van je hersenen dat dit aanstuurde, zoals bewegingen maar ook pijnbeleving, zit er nog steeds en functioneert nog. Een van de methoden om de deze pijnen te bestrijden is wat Ramachandran het spiegelen van de hersenen noemt. Neem bijvoorbeeld een arm die afgezet is waar de patiënt toch regelmatig jeuk aan heeft. Door middel van inbeelden kun je de hersenen het idee geven dat deze arm er toch zit. Het indeelden gaat door middel van een spiegel waardoor het lijkt of je toch twee armen hebt. Het krabben van die 'zogenaamde' arm vermindert de jeuk omdat je hersenen denken dat het de betreffende arm is. Het is verbazend als je leest hoe snel je hersenen werken. Van het boek van Ab Dijksterhuis 'Het slimme onderbewuste' wisten we al dat het onderbewuste een enorm belangrijke rol speelt in je dagelijkse doen en laten. Dit boek van Vilayanur Ramachandran bevestigt dit nogmaals. Het meeste wat we doen, doen we onbewust. Daarnaast ging ik er altijd vanuit dat wanneer ik bijvoorbeeld iets wilde oprapen, dit aangestuurd werd door een bepaald gedeelte van mijn hersenen. Deze auteur laat je zien dat er verschillende gebieden in je hersenen actief worden om er voor te zorgen dat jij die handeling uitvoert. Machtig interessant, je moet wel even wennen aan de ingewikkelde namen die de gedeeltes van onze hersenen hebben. Namen als Angulaire gyrus, Amygdala en Orbitofrontale hersenschors zijn nu niet direct woorden die ik dagelijks gebruik. In het begin probeer je het te plaatsen, ik heb dat snel opgegeven omdat dit de snelheid van lezen te veel onderbrak. Ik heb niet het gevoel dat dat wat uitmaakte, uiteindelijk gaat het om waartoe het brein in staat is en dat legt de auteur haarfijn uit. Jammer is wel dat Ramachandran een aantal maal een afbeelding gebruikt waarin kleuren een belangrijke rol spelen om iets te duiden. Zoals; het groene gebied betreft X en het rode gebied betreft Y. De afbeelding zijn echter in zwart/wit waardoor de functionaliteit van de afbeelding onderuit wordt gehaald. Dit boek nodigt zeker uit om meer omtrent dit onderwerp te lezen. Dat heb ik gedaan en inmiddels kan ik ook het boek van Viktor Lamme, 'De vrije wil bestaat niet' aanraden. Dit boek sluit goed aan en geeft nog meer inzicht in de ongekende mogelijkheden van ons brein.
Over Eric van Arendonk
Eric van Arendonk RM is docent Commerciële Economie bij de Hogeschool Utrecht (HU), auteur van Neuromarketing en zelfstandig marketingadviseur.
