1) Richt je op de onderliggende oorzaak van het symptoom
Een symptoom uit zich vaak via lichamelijke, emotionele of psychische klachten, zoals chronische ziekten of depressie. Maar ook minder ernstige uitingsvormen (onvrede, onrust, relatieproblemen) zijn vaak symptomen. Het werken met de symptomen levert geen blijvende resultaten op, omdat de onderliggende oorzaken onveranderd blijven.
Maar de juiste systemische zinnen, uitgesproken op het juiste moment, kunnen de oorzaak raken, het primaire trauma, en brengt daar een helende beweging in gang. De signaalfuncties van dat trauma, de symptomen, zullen dan over het algemeen vanzelf verdwijnen.
2) Houd de zinnen kort en eenvoudig
Helende zinnen zijn vaak kort en helder en gericht op de oorspronkelijke, de primaire emotie. De taal van de ziel en van ons onderbewuste is ondubbelzinnig en al het overbodige creëert mist en afleiding. Less is more.
3) De woorden en zinnen zijn niet iemands intellectuele eigendom
Het werken met helende zinnen kan ongelooflijk veel impact hebben. Mensen voelen zich bevrijd, erkend en de liefde kan weer gaan stromen. Ook als begeleider kun je daar diep van onder de indruk zijn, elke keer weer. Het is belangrijk om je te realiseren dat de zinnen een universele, collectieve kwaliteit hebben en niet van ‘jou’ zijn. Dit werk vraagt een bescheiden en terughoudende innerlijke houding. Als begeleider of therapeut ben je alleen maar de juiste persoon met de juiste kennis en de juiste afstemming op het juiste moment. Die innerlijke bescheiden houding van de begeleider vormt de juiste bedding waardoor een bepaalde zin de ziel van de ander kan bereiken.
‘Ik blijf’, een systemisch verhaal
Al vrij snel na haar geboorte begon Jennifers boze gedrag. Er leek geen enkele aanleiding voor zoveel agressie te zijn, en vooral haar moeder werd er soms helemaal radeloos van. Wat ze ook probeerden, niets leek te helpen.
Wanneer we echter de achtergrond van Jennifers ouders gaan onderzoeken ontdekken we dat haar moeder haar broertje heeft verloren toen zij zelf nog maar een kind was. Ze was dol op haar broer en heeft dit trauma nooit helemaal kunnen verwerken, de pijn was te groot. Het liefst was ze haar broertje achterna gegaan en dat gevoel is nooit meer weggegaan. Een deel van haar ziel is nog steeds bij haar broertje en, zonder dat ze dat zich bewust is, wil de rest van haar ziel er achteraan.
Jennifer pikt die onbewuste trek naar de dood van haar moeder haarscherp op. Ook voor Jennifer is dit ‘oppikken’ vooral onbewust, maar iets in haar voelt duidelijk het gevaar; namelijk dat ze haar moeder dreigt te verliezen. En dat is voor een jong kind onverteerbaar en zeer traumatisch. Jennifer doet er dan ook alles aan om haar moeder hier, bij de levenden te houden. Haar boosheid heeft hier vooral de functie om er voor te zorgen dat de moeder alle aandacht in het hier en nu nodig heeft, zodat ze niet zal gaan.
De helende beweging voor dit gezin is dat de moeder alle pijn en alle verdriet alsnog helemaal toelaat en het rouwproces om haar dode broertje kan doorleven. Wanneer dat er helemaal kan zijn, kan ze haar broertje bij de doden laten en zelf haar eigen plek bij de levenden innemen. Tegen haar dochtertje kan ze dan innerlijk zeggen: “Mijn lieve kind, ik blijf”.
Elmer Hendrix is oprichter en eigenaar van het Instituut voor Systemisch Werk. Hij heeft duizenden opstellingen begeleid en gebruikt daarbij vrijwel altijd helende zinnen. Hoe hij dat doet en toepast, heeft hij in Zinnen die de ziel raken beschreven.
