Bedrijven hebben invloed op de maatschappij. Goed of slecht, bedoeld of onbedoeld. Steeds meer bedrijven zijn zich hiervan bewust en willen die invloed gebruiken om bij te dragen aan de oplossing van sociale vraagstukken. Daarmee komen ze op het terrein van maatschappelijke organisaties. En werken ze steeds vaker met hen samen.
Complicerende factoren
Deze samenwerking kán meerwaarde opleveren. Maar in de praktijk blijkt het lastig deze meerwaarde te realiseren. Samenwerken is sowieso moeilijk, maar samenwerken tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties levert extra complicerende factoren op:
1. Er is geen probleemeigenaar. Of er zijn veel probleemeigenaren. Bij maatschappelijke problemen zijn er vaak veel partijen, maar niemand is verantwoordelijk voor de oplossing. Mensen vinden elkaar snel in het idee dat er iets moet gebeuren. Maar zonder een goed plan, degelijke aansturing en oog voor complexiteit van oplossingen blijft het bij goede bedoelingen. En goede bedoelingen alléén boeken geen resultaat.
2. Samenwerkende organisaties blijven autonome clubs met eigen doelstellingen. Zolang die samenvallen of overlappen, werkt het. En anders houdt het op. Tijdens de samenwerkingsperiode dragen organisaties een deel van de controle over proces en resultaat over aan de samenwerkingspartner(s). Dat proces moet goed gemanaged worden om te voorkomen dat de samenwerking voortijdig omvalt.
3. De samenwerking is een vat vol tegenstellingen. Bedrijven en maatschappelijke organisaties hebben andere doelstellingen, belangen, functies, verantwoording en financiering. Een andere taal en cultuur. Juist omdat ze anders zijn, werken ze samen: daar zit de kans. Maar de keerzijde is dat spanning en conflict zijn ingebouwd in de samenwerking:
· Je wilt samenwerken, maar bent bang voor autonomieverlies
· Je wilt dingen simpel houden, maar beweegt je in een ingewikkeld speelveld
· Je weet dat je moet investeren in relaties, maar je wilt het ook zakelijk goed regelen
· Je hebt een gezamenlijke verantwoordelijkheid, maar ook behoefte aan centrale sturing
· Je streeft naar bedrijfseconomische resultaten én maatschappelijke winst
· Je moet de tijd nemen voor het proces, maar ook de voortgang bewaken
Werken in dergelijke samenwerkingsverbanden is werken met deze spanningen en dilemma’s.
Valkuilen
Samenwerking tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties is geen hogere wiskunde. Wel zijn er algemeen geldende principes en processen. Bovendien duiken sommige valkuilen steeds weer op:
· Een gebrek aan gedeelde ambitie
· Geweldige ideeën die in de loop der tijd verwateren, omdat het ideaal nooit is omgezet in een plan van aanpak
· Afhankelijkheid van bepaalde mensen, die vervolgens weggaan
· Een bestuurdersfeestje waar de werkvloer geen weet van heeft of geen zin in heeft
· Een mooi operationeel plan, maar zonder mandaat van de hoogste baas
Allemaal aspecten van samenwerking tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties waar je maar vast rekening mee kunt houden.
Praktische richtlijnen
Mijn boek bevat de belangrijkste inzichten uit de academische en managementliteratuur over samenwerking tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties en veel praktische tips. Na het lezen weet je waarom samenwerking zinnig kan zijn, maar ook en vooral waar je op moet letten voor en tijdens de samenwerking. Doel is dat je een aangescherpt denkkader krijgt met praktische richtlijnen voor het dagelijks werk.
Het boek beschrijft
· wat redenen en risico’s zijn van samenwerking
· hoe je erachter komt of je eigen organisatie ‘fit for partnering’ is
· hoe je een gezamenlijke ambitie formuleert
· wat aandachtspunten zijn bij de keuze van samenwerkingspartners
· welke aspecten je meeneemt als je wilt bepalen welke samenwerkingsvorm past
· welke afspraken je vastlegt en hoe je dat doet
· hoe je de werkrelatie gezond houdt
· hoe je meet en weet of je het goed doet
· hoe je samen bepaalt of je doorgaat, bijstuurt, opschaalt of afbouwt
Wilma Roozenboom is zelfstandig ondernemer en gespecialiseerd in de begeleiding van partnerschappen voor duurzame ontwikkeling. Ze is de auteur van Een bedrijf is geen goed doel.
