Mijn buurvrouw stond in de opening van haar voordeur en drukte kleumend een wollen vest tegen zich aan. Met de andere hand trok ze een lange rode riem naar binnen met aan het uiteinde haar muizige hond met een strikje om de nek. Het was het keffertje dat me overdag altijd wakker hield, al merkte je in dit jaargetijde weinig verschil tussen de dag en de nacht en was het licht van de ochtend net zo schimmig als het licht van de avond.
‘Sterkte met dit weer,’ zei ze en sloot zo snel de deur dat ze mijn antwoord onmogelijk gehoord kon hebben. Bij het tuinhekje gleed ik bijna uit en ik kon me nog net overeind houden door de lantaarnpaal te grijpen, die als een ijspilaar de wacht hield. Een smalle baan elkaar najagende witte vlokken werd kort zichtbaar in de lichtbundel boven me en haastte zich dan verder het grauw van de stad in. Er zouden nog bussen rijden, had ik begrepen.
Steun zoekend aan de spiegels van geparkeerde auto’s schuifelde ik naar de halte. Het was slechts twee blokken verder, maar het gaf de sneeuw op mijn hoofd voldoende tijd om te smelten en via mijn nek verder af te dalen tussen m’n schouderbladen. Te laat trok ik mijn kraag verder dicht. Het was weer zo’n dag. Waarom had ik me in januari niet óók eens ziekgemeld?
Tot mijn verbazing trof ik, voor de eerste keer op dit tijdstip, nóg een reiziger bij de bushalte. Het was een kale man met het postuur van een rugbyspeler.
‘Nog zo laat op pad?’ vroeg hij zonder me aan te kijken.
‘Altijd nachtdienst,’ bromde ik.
‘Vermoeiend zeker?’
‘Ja, vooral in deze weken. Dan heb je nog wel zin na de jaarwisseling, maar eigenlijk weet je het al wel. Weer zo’n taai jaar om door te komen. Heeft u het niet koud, eigenlijk?’ Ik keek naar zijn kimono-achtige outfit.
‘Ach, wat men meent nodig te hebben is vaak niet wat men werkelijk nodig heeft.’
‘Maar het is toch veel te weinig wat u aan kleding draagt? Het waait en het vriest en u heeft alleen zo’n wit jasje aan.’
De man glimlachte. ‘Ja, och, het is wel een beetje fris. Maar weet u, de manier waarop je omgaat met wat storend is bepaalt voor een belangrijk deel hoe je het ervaart. In Nepal bijvoorbeeld heb ik vijf dagen lang in de sneeuw gemediteerd, op niet meer dan een matje. Wij dichtten ons het Nirwana toe, het grote niets.’
Voor het eerst keek de man me door zijn draadmonturen brilletje aan. Met zelfspot in zijn stem zei hij: ‘Ik was slechts gekleed in een lendendoek. Achteraf gezien maakte ik mezelf daar volstrekt belachelijk mee, want de anderen droegen zelfs dat niet. Maar ja, ga maar eens piemelnaakt in de sneeuw zitten. Het enige wat bij mij nog in de weg zat, was mijn ego.’
Aan de overkant van de straat passeerde een sneeuwschuiver met oranje zwaailichten. Het fietspad werd bedolven onder een langgerekte grijswitte berg, waarlangs de laatste auto’s op weg naar huis reden. Ik verlangde terug naar mijn warme huiskamer, om met een borrel in mijn luie stoel onder een Stoov te kruipen.
Met zijn rechterhand haalde de man een mandarijntje uit de mouw van zijn kimono. Bedachtzaam en in alle rust bewoog hij het heen en weer in zijn handen en pelde de schil eraf. Hij zat in kleermakerszit en van de velletjes rolde hij balletjes die afwisselend op één van beide knieën werden gelegd. Verbaasd volgde ik zijn handelingen en stak ondertussen een sigaret op.
Na ‘ééntje kan geen kwaad’ waren er in de afgelopen week direct meer gevolgd en al snel zat ik weer aan een pakje per dag. Ik had het stoppen met roken dit jaar nog korter volgehouden dan de jaren ervoor.
‘Is het niet gelukt?’ vroeg hij en stak een partje mandarijn in zijn mond. ‘Afleren is vaak moeilijker dan aanleren. Het vraagt veel inspanning om juist minder te doen. Op het juiste moment de juiste beslissing nemen en daaraan vasthouden, daar gaat het om. Wilt u ook een stukje? Ze zijn wel wat oud, nog van Sinterklaas.’
‘Zit u altijd met uw benen gekruist?’ vroeg ik terwijl ik mijn hand naar hem uitstak.
‘Soms,’ antwoordde hij, ’als het nodig is. Liever laat ik me meevoeren op hetgeen gebeurt, maar het is ook goed te anticiperen op wat komen gaat.’
‘Oké…’ zei ik.
De sneeuwschuiver was op de rotonde gedraaid en de zwaailichten kwamen nu snel onze kant op. De ijzige pap werd als een koude lavastroom het trottoir opgeschoven en bedekte in hoog tempo de tegels, een witbestoven hondendrol, toen de trappers van een fiets die tegen de bushalte geleund stond en direct daarna mijn schoenen tot ver boven mijn enkels. Versteend keek ik naar beneden en vervolgens naar de man naast me. Hij zat nog steeds in kleermakerszit op het bankje. Alle smurrie was onder hem doorgeschoven. Stil glimlachte hij voor zich uit.
‘Dat bedoelde ik,’ zei hij, ‘op het juiste moment de juiste beslissing nemen en daaraan vasthouden. Vooral nu, wanneer de dagen kort zijn en het soms niet zo lekker loopt, dan kunnen we ons verdiepen in, dan hebben we allen behoefte aan… ‘
‘Dan hebben we allen behoefte aan?’ herhaalde ik zijn laatste woorden.
Hij knikte naar de bus die bij de halte was gestopt en uitnodigend zijn deuren voor ons opende. ‘Ziet u het niet?’ vroeg hij bij het instappen, ‘daar!’ En hij wees naar de tekst die op de zijkant van de bus prijkte. ‘Daar hebben we op Blue Monday behoefte aan!’
In full spread stond tussen de voor- en achterwielen:
HET GROTE ZEN DOE BOEK - Van Aandacht tot Zen – alles over een leven in balans
Met mijn voeten op de verwarming las ik tijdens het rijden verder op mijn telefoon:
Het begrip Zen is op diverse wijzen benaderbaar. Boeken over dit thema zijn vaak beschouwelijk van aard waarbij Zen wordt doorgrond vanuit de Oosterse visie. Het Grote Zen Doe Boek breekt met deze traditie: het is praktisch toepasbaar en maakt een heldere vertaalslag naar het hier en nu. De makers van dit boek, de een bij aanvang niet veel meer ingewijd dan de ander, trokken van thema naar thema en dompelden zich op onbevangen wijze onder in ieder onderwerp dat zich aandiende.
Suzan van Lieshout deed dit vanuit haar persoonlijke visie als kunstenaar en zorgde daarnaast voor de vormgeving. Arno van Haren schreef als lichaamsgericht psychotherapeut de inspirerende autofictieve verhalen die tot inzicht en verdieping leiden. Samen smeedden zij een compact geheel waarmee de wereld van Zen op beeldende wijze ontsloten wordt.
Aan de hand van aansprekende teksten, schitterende afbeeldingen en duidelijke oefeningen nodigen de makers de lezer uit zich te laten verrassen en te doorgronden wat in eerste instantie onbegrijpelijk lijkt. De nadruk van dit ‘doeboek’ ligt op mindfulness: vanuit commitment de zaken van het leven doen die gedaan moeten worden. Zorgvuldig, met aandacht en in rust: Zen.
Over Arno van Haren
Arno van Haren is lichaamsgericht psychotherapeut, transformationeel coach en massagetherapeut. Hij is actief beoefenaar van zenmeditatie. Arno is energetisch masseur bij yogaretraites en mentor van (jong)-volwassenen.
Over Suzan van Lieshout
Suzan van Lieshout is beeldend kunstenaar. In haar kunst is de leer van wabi-sabi, de vormgeving van zen, altijd als leidraad op de achtergrond aanwezig. Het werken aan dit zenboek was voor haar een ‘reis naar binnen’. Momenteel verbindt ze haar autonome werk aan dit thema.
