Ze zijn hot bij investeerders en bij beleidsbepalers. Ze zijn vaak de voorbeelden van wat Exponentiële organisaties worden genoemd. Ze zagen aan stoelpoten en schoppen tegen bestaande structuren. De openheid van het Androidplatform (Open Source) is moeilijk voor Microsoft en Apple. De gratis verkrijgbare (open) Google software is moeilijk voor makers van software die licenties in rekening brengen. Geld dat gepompt wordt in Airbnb en Uber gaat in grote getale naar advocaten die regels willen aanpassen in wetgeving rondom hotels en taxivervoer.
Robin Chase is oprichtster van Zipcar.com . Zipcar is een dienst om auto’s van kort- tot langdurend te huren. Van een half uur tot dagen. Zipcar auto’s (in eigendom van Zipcar of particulier) kunnen meegenomen worden op de plek waar ze staan geparkeerd. Zipcar heeft dus geen balie zoals een ‘normale’ autoverhuurder als Herz. Maar een website, een mobiele applicatie, techniek in de huurauto en een set spelregels (lidmaatschap). En een ‘fantastische dienstverlening’, zo laten de gebruikers op de website weten. Chase legt in het boek Peers Inc uitgebreid uit, hoe dit soort netwerken werken, hoe ze opgezet kunnen worden en hoe en waarom ze succesvol zijn.
In Nederland is eind oktober AirDnD gelanceerd. Een site waar een hobbychef jou uitnodigt (tegen betaling, dus geen kookclub) om bij hem in de huiskamer een restaurantwaardig diner te nuttigen. De marketingslogan: ‘Drink & Dining in de huiskamer van een hobbychef.’ Een tekstboekvoorbeeld van hoe volgens Chase een Peers Inc propositie eruit moet zien: gebruik overschot, bouw een platform / community en creëer relaties tussen jouw platform en de gebruikers onderling. Laat ze actief deelnemen en toevoegen. Faciliteer en corrigeer waar nodig.
Bij AirDnD zijn deze elementen allemaal aanwezig: de hobbychef gebruiken de toch al aanwezige keukens en woonruimte, AirDnD faciliteert als matchmaker waar de hobbychef zijn propositie neerzet. En gasten kunnen via AirDnD boeken. Reacties kun je nog niet achterlaten als gast. Iets dat wel de kracht is geworden van Iens en Tripadvisor. AirDnD krijgt voor haar dienst tien procent van de prijs die de gast aan de hobbychef betaald. De hobbychef mag aan de gast alleen de daadwerkelijke kosten aan het eten in rekening brengen. (Gelet op de prijzen die nu op de site gemeld staan, moeten dat dat copieuze diners zijn). Iedereen moet zich volgens de voorwaarden houden aan de Nederlandse wet. AirDnD noemt de hobbychefs dus geen koks, en de huiskamer is geen restaurant, maar een huiskamerrestaurant. Je betaalt aan AirDnD en zij weer aan de hobbychefs.
Hier gaan zich de komende tijd dus een reeks van autoriteiten over buigen. Want het Peer Inc bedrijf, voor de volledigheid statutair gevestigd in Nederland, zaagt en wringt aan bestaande wetgeving en protocollen. De Belastingdienst zal dit gaan onderzoeken: er ontstaat een financiële en dus belastbare relatie (arbeidsrechtelijk?) tussen AirDnD en de hobbychef. De restaurantbranch heeft zich al geroerd. De Inspecties zullen zich ook wel melden. De opleidingen, wetgevingen en eisen waar een restaurateur aan moet voldoen (onder andere hygiëne, ondernemerschap, brandveiligheid) worden door AirDnD slechts indirect geëist van de hobbychef. Of de hobbychef het aantrekkelijk gaat vinden om over de meetlat van een restaurantchef gelegd te worden, is de vraag. AirDnD ziet (nog) geen problemen. Veel Uber chauffeurs zien Uber inmiddels als primaire werkgever en wensen hun zo ook te kunnen aanspreken. De Inc krijgt dan een geheel nieuwe vorm en onwenselijke vorm.
Robin Chase geeft in Peers Inc een zeer leesbare handleiding over een fenomeen dat niet alleen digitale maar ook sterke maatschappelijke implicaties heeft. Chase geeft prima aan wat de Peer en wat de Inc kan allemaal inhoud. Ze heeft met Zipcar en een serie andere start-ups voldoende ervaring en zeggingskracht.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
