Bedenk, dit was voornamelijk pre-internet. De beroemde internetbrief aan Microsoft komt ook voort uit zo’n retraite. Uitgevers waren dolgelukkig als Gates een titel noemde die hem aan het denken gezet had. De boeken vlogen de winkels uit. Bedenk, dit is pre-Amazon!
Na zijn vertrek bij Microsoft was het ook met deze duidingen gedaan. Toch verraste Gates vriend en vijand vorig jaar met een boekentip: Businessavonturen van John Brooks uit 1971. Hij publiceerde een blogpost op Gatesnotes.com en noemde dit het beste business boek ooit. Het boek was aan hem gegeven door zijn vriend Warren Buffet. Het boek was behalve antiquarisch niet meer te krijgen en nu staat het hoog in de verkooplijsten. Waar gaat het over?
Brooks was in de jaren ‘50 en ‘60 journalist van onder andere de New Yorker en schreef over Wall Street en het zakenleven. Brooks hield van lange dramatische verhalen en deed ook behoorlijk diepgaand onderzoek. De 12 verhalen in het boek stammen uit de periode 1959 – 1969 en beslaan analyses van bedrijven als Xerox en General Electric, de gevolgen van de financiële crisis na de dood van Kennedy, maar ook de macht van aandeelhouders. Het beste business boek is wel een stevig statement natuurlijk. Toch kan ik Gates wel invoelen. Sommige verhalen zijn, alhoewel al ruim 50 jaar oud, nog zeer actueel.
Het hoofdstuk ‘De aangeslagen filosofen’ gaat over de mores bij het GE management. In de jaren ‘50 werden prijsopdrijvende kartelafspraken gemaakt om grote contracten zonder korting te kunnen winnen. Directeuren van GE maar ook van concurrent Westinghouse Electric kregen zware boetes en verdwenen achter de tralies. De CEO’s van beide bedrijven gaven aan van niets te weten. De lezing van rechter Ganey in zijn vonnis zou zomaar toepasbaar kunnen zijn op vergelijkbare moderne gevallen:
‘Het zou erg naïef zijn te veronderstellen dat deze overtredingen – waarin zo lang volhard werd, die van invloed waren op zo’n grote industriële sector en waarmee uiteindelijk miljoenen en nog eens miljoenen waren gemoeid – hebben kunnen plaatsvinden zonder dat degenen die verantwoordelijk zijn voor het bedrijf als geheel daarvan weet hebben gehad. [...] Ik ben ervan overtuigd dat veel van deze aangeklaagden verscheurd werden tussen hun geweten en het navolgen van het algemene beleid in het vooruitzicht van beloningen in de vorm van promoties, zekerheid en hoge salarissen.’
Brooks produceerde met dit artikel een zeer cynisch stuk dat het hele geval te wijten was aan miscommunicatie bij GE. Bewijzen waren er namelijk verder niet meer.
De volgende citaten komen uit het artikel over Xerox uit 1968. Xerox is dan wereldwijd en absoluut marktleider maar voelt de hete adem van concurrenten al in zijn nek. De tijd dat mensen als Steve Jobs en anderen (zoals Bill Gates) de goodies als de computermuis, ethernet en de grafische gebruikersinterface uit het Rank Xerox Research Center halen moet dan nog komen.
‘Het kopiëren nam een hoge vlucht . (Het lijkt misschien paradoxaal dat deze toename samenviel met de opkomst van de telefoon, maar dat hoeft niet zo te zijn. Alles wijst erop dat intermenselijke communicatie via welk medium ook die allesbehalve tot stand brengt, maar onveranderlijk tot een nog grotere behoefte aan communicatie leidt.)’
De makers van Snapchat, Whatsapp enzovoort moesten nog geboren worden. Ook werd in die tijd, mede ingegeven door het kopieergeweld, de dreiging van schrijvers om te stoppen met schrijven serieus genomen.
‘In diverse tijdschriftartikelen is niets minder dan het verdwijnen van het huidige boek voorspeld en stellen de auteurs zich de bibliotheek van de toekomst voor als een reusachtige computer waarin de inhoud van boeken elektronisch en xerografisch is opgeslagen en daaruit weer kan worden opgediept.’
Aan Darpanet, de voorloper van Internet werd in het geheim al wel gewerkt maar dit was wel een reusachtig accuraat toekomstbeeld.
Businessavonturen van John Brooks is misschien niet HET beste business boek maar wel bijzonder leuk om te lezen, retro en modern tegelijkertijd. En leestips van Gates voor de zomervakantie, met een leuke video!
Bekijk hier het verhaal over Brooks.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
