Wie of wat is een betekenisvol leider?
Iemand die onduidelijke situaties duidt en door die zekerheid duiding en richting geeft aan medewerkers in een organisatie. Aan de andere kant van het spectrum staat de leider die het volledig weet, weinig verhalen vertelt, eenduidig communiceert en vooral opdrachten geeft.
Betekenisvol leiding geven gaat verder dan begrip tonen. De betekenisvol leider is alert op zwakke signalen. Hij kijkt vooruit naar wat er gaande is binnen en buiten de organisatie. Als er dan onzekerheid ontstaat – bijvoorbeeld door de economische crisis - dan is de betekenisvolle leider in staat om die situatie te duiden. Het is een beetje een verbaasde kabouter die rondkijkt naar wat er speelt en gebeurtenissen met elkaar in verband brengt en op basis daarvan mensen weet te motiveren.
Bij Philips en KPN gingen twee leiders weg en direct volgde een reorganisatie. Ben je dan een betekenisvol leider?
Dan ben je volgens mij vooral een reorganiserende en sturende leider. Ik denk niet dat mensen dan heel veel zin krijgen in de toekomst en er ook geen betekenis aan geven.
Napoleon verloor bij Waterloo omdat hij op teveel fronten vocht. Betekenisvolle leiders weten de plekken te kiezen waarop ze willen vechten. Betekenisvolle leiders zijn ook heel goed in het vertellen van verhalen; ze blinken uit in corporate storytelling.
Als er crisis is, heb je dan wat aan betekenisvol leiderschap, of moet je terug naar de klassieke vormen van leiderschap?
Juist in tijden van crisis heb je betekenisvol leiderschap nodig. Een crisis roept heel veel onzekerheid op. Voordat je het weet, slaat de druk van buiten naar binnen, gaan mensen elkaar beschuldigen en krijg je conflicten. Een leider die dan zegt waar een bedrijf op zo’n moment staat, open en eerlijk is hoe het bedrijf ervoor staat en dan hoopvolle lijnen naar de toekomst uitzet, die kan een organisatie verder helpen. Dat geeft heel veel rust. Bij overnames bijvoorbeeld gieren de geruchten door een organisatie. Geef juist dan helder aan wat je voor ogen hebt als leider. We denken overigens vaak bij betekenisvolle leiders aan mensen in de top. Voor mij kan iedereen betekenisvol leider zijn. Betekenisvol voor anderen, voor de maatschappelijk, voor je eigen vak…
Rioolmedewerkers die ervoor zorgen dat er weer zalm in de Seine zwemt. Dat is betekenisvol leiderschap?
Hoe maak je zinvol werk van mensen die de riolen schoonhouden? Dat is smerig werk en daar ontleen je weinig status aan. Behalve als je laat zien wat die rioolwerkers doen. Als je laat zien dat er dankzij hun inspanningen weer zalm zwemt, dan krijgt het werk opeens betekenis. Nu zijn zij de natuurbeheerders van de stad. Ik vind dat inderdaad een prachtig voorbeeld van betekenisvol leiderschap. Een project niet geïnitieerd door een CEO hoog in de ivoren toren, maar juist heel klein, op de werkvloer.
