Vooruitgang

Temeer omdat ie biochemicus in de dop is, een vakgebied waar ik weinig tot niets van begrijp, en vanuit die discipline een rotsvast geloof heeft in vooruitgang, waar ik dan zo mijn twijfels bij heb. Zo vindt hij GGO (genetische modificatie) prima, want het garandeert de mensheid vooruitgang. De effecten van vervuiling vallen doorgaans reuze mee weet ie, hoewel hij het met me eens is dat deze constatering een tamelijk hoog ‘wij van WC-eend gehalte’ heeft (onderschat de ‘genetische manipulatie’ van chemiedocenten nooit).

Maar omdat ik over dit soort kwesties weinig weet en dus geen mening heb, maar al dan niet vermeende vooruitgang wel een mooi onderwerp vind, probeer ik onze discussies altijd snel naar meer profane niveaus te geleiden. Naar die van mij dus. Bijvoorbeeld de belofte van een papierloos kantoor. Ging de introductie van de pc niet gepaard met de belofte dat papier tot het verleden zou gaan behoren? Een belofte die met de entree van de iPad nog eens dunnetjes werd ingezworen? Nou? Nog nooit zo veel papier gezien, maar daar vinden ze wel wat op, weet mijn zoon dan zeker. Ja, een papierversnipperaar denk ik dan.

En zou die hypermoderne ACD (‘automatic call distribution’) dat oeverloze doorverbinden naar altijd de verkeerde medewerker niet tot het verleden laten behoren? Ja toch? Nou, je mag nu al ‘keuzemenu-end’ zelf besluiten om alsnog bij de verkeerde medewerker terecht te komen. En dat heet dan ‘klantenservice’. Jawel. En dat de wachttijd nu volledig op het conto van de klant bijgeschreven kan worden, kun je toch moeilijk vooruitgang noemen, hoe efficiënt dat vanuit bedrijfsperspectief ook is. Maar ook daar vinden ze wel wat op. Ja, de muziek uit je jeugd geserveerd als muzak!

En de voorbeelden zijn eindeloos, voor wie vooruit kijkt, ze paren zich aan het tempo van wat stelselmatig als vooruitgang wordt geframed: robots met emotie, nou dat zal de eenzaamheid (van ouderen) wegnemen, de zelfrijdende auto, poeh, dat zal files schelen, apps die je huis op afstand bedienen, maar wel extra beveiliging vereisten, ‘platformlifters’ die al eigenwaarde bijschrijvend werkgelegenheid wegvagen. En de lijst wordt per dag langer.

De hele huidige retrohype is misschien wel het ultieme boegbeeld of metafoor van wat vooruitgang vermag, met toch wel als dieptepunt een typemachine (met lint en bel) die is aangesloten op je pc zodat de getikte brief meteen ook digitaal is opgeslagen. Maar daar vermoei ik mijn zoon niet mee, om de doodeenvoudige reden dat ie niet weet wat een typemachine is.

Overigens is ie er ook van overtuigd dat de rol van de mens voor die bewierookte vooruitgang totaal niet relevant is. Niet nieuw maar wel getuigend van een fijnzinnige realiteitszin die in essentie de motor is achter elke vooruitgang. Een soort creatieve zelfdestructie die haaks staat op het vooruitgangsadagium dat de jeugd de toekomst heeft. En daar zijn we het dan wel weer over eens!