Deze nu wat sleets aandoende grap dateert van precies twintig jaar geleden toen Managementboek het licht zag, en ook duidelijk werd dat het gerespecteerde adviesambacht zich had ontwikkeld tot een heuse business. Met een eigen bedrijfslogica en met eigen belangen. De klant? Dat was iemand waar je mensen bij weg zette. De raadgever werd tegelijk verkoper, advies een duurbetaalde dienst.
Verkopen doe je door je product te marketen, dus elk adviesbureau ontwikkelde allerlei theorieën die in artikelen en boeken wereldkundig werden gemaakt. Gouden tijden voor vakuitgevers. En voor gespecialiseerde boekhandels! In The Witch Docters staat het aldus ontstane ‘verander perpetuum mobile’ anno ’96 vorige eeuw beschreven. Een momentopname slechts want elke fraaie theorie wilde maar nooit compleet worden. Kortom, de oplossing voor het ene probleem, was tegelijk de inleiding tot een volgend probleem.
Strakke structuren of verstikkende hiërarchie die groei in de weg staan? Dat vraagt om empowerment. Maar daarmee begint de volgende ellende. Hoe stuur je deze empowerde mensen aan? Door zelfsturing. Maar de klant dan? Kiezen voor een gekantelde organisatie. En hoe organiseer je dat? Door het inrichten van zelfstandige marktgerichte business units. Maar hoe houd je de zaak dan onder controle? Door heldere en strakke structuren. En met duidelijke hiërarchie! Veranderen als constante dus. Met andere woorden: een eigen lucratieve markt was geboren.
Deze ontwikkeling bleek ook de ware professionals een doorn in het oog. De reputatie en integriteit van een hele beroepsgroep stond op het spel. Opeens verschenen er boeken en artikelen waarin een openhartige blik in de eigen keuken werd gegund. In Dangerous Company is nog altijd een pijnlijk trefzeker document: weggewuifde clichés als leren in de klant zijn tijd, loyaliteit aan het eigen bureau, en zelfs faillissementen dankzij miljoenen kostende adviezen bleken dus helemaal geen clichés. Maar ook dat adviseurs oplossingen hadden bedacht voor problemen die er helemaal niet waren. De toegevoegde waarde van advies werd ernstig betwijfeld, maar het was de economische crash eind vorige eeuw die de advieszeepbel deed barsten. De shake-out die volgde, was meer dan louterend, de business nooit meer hetzelfde. Hoewel?
Een directeur kijkt bedenkelijk naar de gevulde stoelen in de hippe kantoortuin. Zijn tijdelijke collega Ad van bureau Interim loopt toevallig langs en vraagt: ‘Wat is er aan de hand?’ ‘Die adviseurs. Ze maken mijn bedrijf kapot met hun kostbare zinloze adviezen, ze moeten weg.’ Ad roept hen iets toe over zelfsturing en zingeving, en alle adviseurs stuiven weg. ‘Ziezo, opgelost.’ Maar na korte tijd stroomt de kantoortuin weer vol. De directeur kijkt zijn collega vragend aan. ‘Ze zijn er weer.’ ‘Nee hoor, ik zie alleen maar coaches, facilitators, regisseurs en zelfs een paar bedrijfsfluisteraars!’
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
