Ambtenarenbonus

Wanneer de economie over enkele jaren weer aantrekt en de babyboomers massaal uitstromen, moet het publieke domein weer sexy en aantrekkelijk zijn om mee te kunnen in de War for Talent en de concurrentie met het bedrijfsleven enigszins aan te kunnen.

Hoewel werknemers bij de overheid weliswaar in zeventig procent van de gevallen een prestatiebeloning krijgen, gaat het daarbij zelden om substantiële bedragen. Volgens Dur gaat het in de meeste gevallen om een automatische periodiek van maximaal een half maandsalaris. Erger nog dan de hoogte van het bedrag op zich, is volgens de kersverse hoogleraar het feit dat er vaak geen gefundeerde beoordeling aan ten grondslag ligt. Hierdoor wordt er in veel gevallen nauwelijks onderscheid gemaakt tussen een minimale en een uitstekende performance. Daarnaast worden ondermaatse prestaties in dertig procent van de gevallen gedoogd, tegen vijftien procent in het bedrijfsleven.

En hoewel de overheid het voor een groot deel moet hebben van goede, intrinsiek gemotiveerde mensen, is het op termijn toch van belang juist deze groep goed te managen en gedifferentieerd te waarderen. Tweederde van de mensen die overstapt van het publieke domein naar de particuliere sector noemt het matige management als reden van hun vertrek. Als je de goede mensen die aan het begin van hun carrière bij de overheid binnenstromen ook wilt behouden, dan zul je daar iets aan moeten doen.

Dat laatste hoeft overigens niet veel te kosten. Wanneer je differentiatie aanbrengt in het toekennen van de periodieken en alleen de ambtenaren beloont die het aantoonbaar goed hebben gedaan, hoeft het onderaan de streep niet duurder te zijn voor de belastingbetaler. Daarnaast zou de overheid zich voortaan niet meer alleen moeten richten op het talent zelf maar vooral ook op de managementvaardigheden van diegenen die het talent begeleiden. Verder zou er meer gebruik gemaakt kunnen worden van symbolische beloningen (zoals aansprekende functiebenamingen en extra uitdagingen). Dur noemt hier zijn recente benoeming als hoogleraar die de Universiteit niet extra’s gekost heeft, maar ook de medailles bij Defensie kunnen hier als voorbeeld genoemd worden.

Dat laatste is in lijn met de visie van oud veldheer Napoleon Bonaparte die zei: ‘Geldelijke beloning motiveert mensen maar tijdelijk en beperkt, maar voor een gekleurd lintje zijn ze bereid te sterven!’