Veel kenniswerkers zitten tegen het randje. Nog een schepje er bovenop en we zijn overwerkt. Het blijkt vooral pseudo-productiviteit te zijn die onze drukte veroorzaakt. Mailtjes, overleggen en administratie. Cal Newport benoemt in ‘Slow productivity’ de uitgangspunten voor een bevredigender én productievere manier van werken: langzame productiviteit.

Klimaatverandering, het verlies van biodiversiteit en chemische vervuiling zijn uiterst zorgwekkende ontwikkelingen. Maar, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, heel veel ontwikkelingen gaan de goede kant op. Datawetenschapper Hannah Ritchie wil dat positieve verhaal vertellen, zodat we ook goede keuzes gaan maken bij ontwikkelingen die nu nog niet goed gaan.

Vrijgevigheid is een van de mooiste menselijke eigenschappen. Het internet heeft het potentieel om dingen ‘viraal’ te laten gaan. Wat als het internet een turbo kan zetten op onze vrijgevigheid? En hoe zou vrijgevigheid het internet kunnen transformeren? Chris Anderson is hoofd van TED. Samen met de TED-gemeenschap zet hij stappen om de grootste vorm van filantropie waar te maken.

Armoededefinities tonen niet wat er werkelijk aan de hand is met medeburgers die opgroeien en leven in armoede. Er is beleid voor groepen die aan de definities voldoen. Er zijn instanties voor ieder deelaspect, waardoor de personen om wie het gaat niet gezien wordt. Tim ’S Jongers is ervaringsdeskundige. Hij is een sociale klimmer, maar zag zijn weg meer als tunnelkruiper.

Als je over je dagelijks leven nadenkt, dan doe je dat op basis van tal van herinneringen. Veel van onze keuzes, en al onze routines worden bepaald door onze herinneringen. Letterlijke herinneringen zijn daarbij onbelangrijk. Vergeten is menselijk. Ons geheugen is creatief en impressionistisch. Charan Ranganath beschrijft de wetenschap van geheugenonderzoek en de betekenis daarvan voor ons dagelijks leven.

Waarheid is iets ongrijpbaars, een vergezicht. Net als liefde is het een raadsel dat ons inspireert tot poëzie en grootse daden. Waarheid is de bril waardoor de samenleving naar de wereld kijkt. Dat is een van de uitgangspunten van ‘Voor ieder wat waars’ van Rob Wijnberg.

We hebben allemaal een geweldig potentieel. Ieder van ons kan zijn talent inzetten om de wereld te verbeteren. Niet met kleine beetjes, maar met veel impact diepgaande veranderingen verwezenlijken. Rutger Bregman doet in ‘Morele ambitie’ een oproep om aan de bak te gaan met grote ambitieuze doelstellingen.

Hoewel er al jaren veel geld wordt verdiend is de cryptowereld behoorlijk ondoorzichtig. Geld wordt gecreëerd en de waarde van cryptomunten en NFT’s leek jaren niet anders dan te kunnen groeien. Zeke Faux is in deze fantastische wereld gedoken en ontdekte de meest absurde verhalen. Hij schreef vervolgens het boek ‘Cryptomanie’.

We zitten vastgeroest in de manier waarop we ons dagelijks leven organiseren. Het kerngezin waarbinnen de ouders de taken verdelen. Een eengezinswoning. Een opleiding om ‘het ver te schoppen ’. Kirsten Ghodsee laat zien dat utopische denkers al twee millennia andere vormen verkennen, die een antwoord bieden op eenzaamheid, ongelijkheid en de ondergeschikte rol van vrouwen.

 Vriendschappen zijn een belangrijk ingrediënt van een vervuld leven. Maar Elizabeth Day ging wel ver in het verzamelen van een grote schare vrienden. Dat ging niet altijd goed. Het zette haar tot nadenken over wat vriendschap is, en wat verschillende soorten vrienden en vriendschappen je kunnen brengen. Het leidde tot een boek: ‘Friendaholic’.

Mensen hebben erkenning nodig. De wreedste straf is mensen niet te zien. Daarmee maak je ze onbelangrijk of onzichtbaar. Als we begrijpen wat een ander doormaakt, dan is dat de weg naar een betere kwaliteit van ons leven en een gezondere samenleving. David Brooks beschrijft in ‘De kunst van mensen kennen’ hoe je mensen echt kan zien en de verhalen in mensen kan losmaken. 

Onze biologie is die van de oermens. We zijn alert op pijn. Momenten van plezier zijn veel vluchtiger. Met stokken en wortels loodsen we onszelf doordreigingen en opportuniteiten. Dat maakt ons niet gelukkiger. Volgens Michael Vlerick vinden we geluk in gelijkmoedigheid, tevredenheid en liefdevolheid. Meditatie en mindfulness-technieken helpen om ons te bevrijden van gewoonten uit de oertijd.

Een steeds groter deel van ons voedsel komt uit pakjes, zakjes en potten met vrolijke etiketten vol positieve claims. Het smaakt lekker, het is gemakkelijk en niet te duur. Maar overgewicht en welvaartsziektes nemen toe. Chris van Tulleken deed onderzoek naar de gevolgen zijn van dit nieuwe voedsel op onze gezondheid. 

Humanisme laat zich niet eenvoudig definiëren. De grote overeenkomst in humanistisch denken is dat ze zich richten op de menselijke dimensie van het leven. Sarah Blakewell neemt ons mee in sprankelende verhalen over humanisten in de afgelopen zevenhonderd jaar. 

Vooroordelen en stereotypering zijn vaak onbewuste patronen. Ook al spreken we ons uit tegen racisme en ongelijkheid, zelfs dan zijn we geneigd de wereld te zien vanuit onze dominante cultuur. Zonder te zien hoe we anderen uitsluiten of een bepaald beeld opleggen.

Bij bepalende momenten in ons leven denken we aan grote beslissingen. Daarbij zien we alle kleine beslissingen over het hoofd. Dagelijkse patronen die we vaak niet eens als beslissingen aanmerken kunnen enorme impact hebben op hoe we ons leven leiden, en hoe we er op het werk voor staan. 

Ons dagelijks leven wordt geregeerd door de klok. Tijdsmanagement is een populaire methode om meer uit je dag te halen en productiever te worden. Jenny Odell laat zien dat tijd meer is dan iets abstracts en meetbaars. Tijd is verbonden aan plaats en aan leven. Het doet ons voelen dat we leven en geeft ons de kracht om in actie te komen.  

Tijdens de pandemie voelde Katherine May dat ze was vastgelopen. Net als bij velen was haar brein mistig en kwam ze er niet meer aan toe om de dingen te doen die ze vroeger leuk had gevonden. Toen daarna de gewone wereld weer terugkeerde, was ze hem ontleerd. In ‘Verwondering’ beschrijft May haar zoektocht om bezieling te vinden in het alledaagse.

David Samson onderzoekt in ‘Our tribal future’ de fundamentele paradox van onze soort. Hoe altruïsme, gemeenschapsvorming, vriendelijkheid én genocide het resultaat zijn van de manier waarop onze soort zich heeft aangepast aan zijn leefomgeving.

We zijn geneigd om met een menselijke bril naar intelligentie te kijken. Daardoor is ons denken erover behoorlijk ongenuanceerd. Definities van intelligentie kun je samenvatten als ‘wat mensen doen’. James Bridle kijkt vanuit een ecologisch perspectief naar de onderlinge relaties die leefvormen met de meer-dan-menselijke wereld aangaan. Hij schakelt in zijn boek net zo makkelijk van de intelligentie van computers naar de intelligentie van planten.