Paul Polman is terug. Nee, niet bij Unilever, dat Grote Gevecht is geweest en beslist. Nee, Polman is terug met een boek, Netto Positief, waarin hij uit de doeken doet hoe verantwoord ondernemen beter uitpakt voor iedereen. 

In het kleine toont zich het grote. Het is een oude wijsheid, die in ieder geval opgaat voor een schooldirectrice in Zeewolde. Wat was het geval? 

In de filmklassieker 'Wag the Dog' doet de president van de VS alsof hij een oorlog tegen Albanië voert om het volk af te leiden van een schandaal. Hij laat Hollywood sensationele verhalen scripten en in studio’s de bijbehorende beelden maken. Zo lijkt het alsof er heftige beelden uit Albanië komen, maar ondertussen is er daar niets aan de hand….

De laatste dagen van het jaar zijn traditioneel de dagen van goede voornemens en nieuwe doelen. En constateren dat je je dit al heel vaak hebt voorgenomen, die kilo’s er nog niet af zijn (maar het zijn de feestdagen) en dat proefschrift nog niet klaar is (nu even tijd voor mezelf en de familie)…

Goebbels had het al vroeg door: in de moderne maatschappij gaat het niet om wie de leider is, maar hoe de mensen denken dat die is. Daarom nam in zijn leiderschapsopvatting de leiderschapsmythe een centrale plaats in. Alles moest draaien om het sprookje van de reddende Führer.

Het was de hofnar die vroeger de koning een spiegel voorhield om hem op het rechte pad te houden. Hoe vergrootte hij het reflectieve vermogen van de koning? En wat kunnen wij daar in deze moderne tijd van leren? Dit keer ga ik in op de functies van Beste vriend & Zondebok.

Ik heb van Nicholas Taleb geleerd dat je de toekomst niet kunt voorspellen, wat je wel kan doen is even omzien naar de recente geschiedenis om van daaruit naar het heden te kijken, zodat het pad naar de toekomst zich in potlood aftekent. En als dat weer ergens voor geldt, dan is dat wel strategie.

‘Ik moest bij de onderwijsdirecteur komen omdat ik in een college het woord fag had gebruikt.’ Zo begon het verhaal van een kennis. Hij had dit verboden Amerikaanse woord gebruikt in een les over discriminatie en conservatisme. Het betekent zoiets als vuile flikker.  

Het vormen van een strategie lijkt in deze complexe tijd met veranderingen, transformaties, crisissen etc. overbodig. Elke strategie is misschien snel achterhaald. Zoals een ongevalsdeskundige wel eens uitlegde: de meeste vliegtuigongelukken worden niet veroorzaakt door een technisch mankement maar omdat de piloten vergaten te vliegen.

‘Si vis bellum, para fugam.' Zo parafraseert Joep Schrijvers in zijn column het beroemde ‘si vis pacem, para bellum' van Vegetius om de aftocht in Afghanistan in context te plaatsen. En tegelijk om de poppenkastvoorstelling ‘Leiderschapsvlucht' van toneelvereniging Nieuw Leiderschap - uitgevoerd door het damestriumviraat onder leiding van regisseur Mark Rutte - duiding te geven.     

Het belangrijkste dat een bestuurder moet hebben als het erop aankomt is plan B. Het maakt niet uit of die bestuurder aan het roer staat van een bedrijf, een overheidsinstelling of een staat: de aftocht moet altijd zijn geregeld, heimelijk en tijdig.   

Het was de hofnar die vroeger de koning een spiegel voorhield om hem op het rechte pad te houden. Hoe vergrootte hij het reflectieve vermogen van de koning? En wat kunnen wij daar in deze moderne tijd van leren?