Mensen doen in organisaties wat ze moeten doen, maar zetten vaak niet dat tandje bij om het verschil te maken. Terwijl elke organisatie in een snel veranderende wereld nu juist dat stapje extra zo hard nodig heeft. Een van de redenen is volgens Pieter van der Haak dat managers te weinig vertrouwen geven. "Eigenaarschap is vaak een misbruikt jeukwoord geworden."

Zet een team op een hoge berg en grote kans dat er ruzie in de tent ontstaat. Niet omdat klimmers ruziezoekers zijn, maar omdat je er op het scherpst van de snede leeft en genadeloos met elkaar wordt geconfronteerd. Juist bij alpinisme, waar je elkaar blind moet vertrouwen, draait alles om teamwork, stelt Katja Staartjes in haar nieuwe boek Topteams.

Leiderschap is volgens Gabriël Anthonio, voorzitter raad van bestuur Verslavingszorg Noord Nederland, vooral co-creëren. ‘Het is een illusie dat we op alles grip kunnen hebben als leider.' Anthonio is één van de sprekers op het jaarcongres Psychologie van Leiderschap. Zelf vond hij leiderschapsinspiratie bij zijn opa en zijn meervoudig gehandicapte zoon. ‘Vaak zijn we vooringenomen en vullen we plaatjes in. Echt leiderschap zit in contact.'

Er zijn veel begaafde mensen met briljante ideeën die hun verhaal niet goed over de bühne weten te brengen. Dat is een doorn in het oog van Pacelle van Goethem. Zij onderzocht wat overtuigende mensen precies doen wat hen zo overtuigend maakt. Dat wil zij geven aan de mensen met de goede ideeën: de leiders en de creatievelingen die wel inhoud hebben maar nog geen charisma. Want je kunt natuurlijk genoegen nemen met een plek in de schaduw. Maar waarom zou je dat doen?

Sterk merk in de zorg gaat over het belang van het ontwikkelen van een goed verhaal dat past bij wat je doet. En hoe zorgorganisatie Pluryn dat de afgelopen jaren heeft aangepakt. Marian Draaisma: 'Onderzoek regelmatig hoe je merk ervoor staat.'

Hoogleraar en oud-Denker des Vaderlands René ten Bos is filosoof, en geen managementcoach. Over leiderschap heeft hij dan ook een anti-psychologische opvatting. "Ik geloof niet dat leiderschap gezocht moet worden in specifieke eigenschappen van mensen. Het is een vorm van hoe mensen met elkaar omgaan." De taak van de leider is het vooral te morrelen aan regels om verandering te organiseren, vindt hij. En trouwens, het is hoog tijd om af te rekenen met bijgelovige leiderschapstheorieën.

Veel verandertrajecten mislukken jammerlijk, omdat de aandacht voor systemen en modellen het wint van de aandacht voor menselijk gedrag. Hoe voorkom je dat?

Dolf Jansen is cabaretier. Jitske Kramer schreef het boek Jam Cultures. Over inclusie; meedoen. Samen staan ze – jammend met woorden – op het podium bij het Avondseminar Jam Cultures. Als aangever en afmaker. Vice versa. Dolf is er daarbij niet alleen voor de satire en de lach.