24 bestuurders uit de publieke sector komen aan het woord in 'Presterende bestuurders', veelal oud-politici. Zij illustreren de complexe verhouding die de Nederlander als gezagsgetrouwe anarchist heeft met leiderschap. Een prettig boek over een thema dat ons allemaal aangaat.

In het boek Diagnose 2025 schetsen Philip Idenburg en Michel van Schaik zeventien trends die de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg bepalen en drie mogelijke scenario’s. Daarmee is het boek verplichte kost voor alle beleidsmakers, politici en bestuurders die zich met de zorg bezighouden. Wat helaas ontbreekt, is een aantal heldere, stevige adviezen.

Dat er sprake is van een vertrouwenscrisis tussen burger en overheid, mag als bekend worden verondersteld. Ton Horrevorts en Ralph Pans, die samen het boek Presterende bestuurders schreven, hebben zich gebogen over een belangrijke consequentie van dit probleem: bestuurders – politici én topambtenaren – lijken het plezier in hun werk te verliezen. Op basis van 24 interviews met topbestuurders hebben zij een aantal aanbevelingen geformuleerd om deze trends te keren.

In 'Dat is koffie' belicht Erik-Jan Hopstaken de impact van persoonlijke gesprekken in het contact tussen professionals van woningcorporaties en 'hun' huurders. Gewoon aan de keukentafel en zonder een directe aanleiding als plannen voor grootscheepse renovatie of een nieuwe lange termijnstrategie. Op het eerste gezicht geen trendy onderwerp, maar in kort bestek weet de auteur het belang ervan goed aan te geven. En passant geeft hij ook nog heel concrete tips voor een succesvolle aanpak. En dat niet alleen voor de professionals van woningcorporaties, maar ook van zorginstellingen en onderwijsorganisaties.

Het managen van een ziekenhuis is de moeilijkste baan die er bestaat, aldus Fred Lee, auteur van 'Als Disney de baas was in uw ziekenhuis'. En deze baan zou een stuk gemakkelijker zijn wanneer er geleerd wordt van de bedrijfsvoering van Disney. In zijn boek legt Lee uit wat ziekenhuizen (maar ook bedrijven in hele andere branches) kunnen leren van wat Disney al heeft geleerd: de beleving van de klant is DE leidende voorwaarde voor succes.

Gijs Herderschee is als journalist verbonden aan de Volkskrant. Als parlementair redacteur volgt hij ontwikkelingen op het gebied van de sociale zekerheid en arbeidsverhoudingen in Nederland. Met 'De geldpomp' trakteert hij de lezer op een alomvattend beeld van de wereld van de sociale partners.

Door middel van het studieboek 'Logistiek in de zorg' doen de auteurs Hans-Heinrich Glöckner en Stef Weijers een poging om u de basisingrediënten van de 'logistieke beheersing van patiënten en goederenstromen' uit te leggen. Zij worden hierbij ondersteund door een vijftal auteurs. Logistieke zorgprocessen zijn zeer gecompliceerd. Zijn 246 pagina's dan wel voldoende om u enigszins wegwijs te maken?

In zijn boek Onderwijsinnovatie: geen verzegelde lippen meer neemt Dolf van den Berg iedereen die beleidsmatig iets met onderwijs te maken heeft, de maat; politici, bestuurders en leidinggevenden. Zijn oordeel is even genadeloos als herkenbaar: gebrek aan visie, gebrek aan leiderschap en een toenemend aantal leraren dat het allemaal wel gelooft.

Op het eerste gezicht is het boek 'Barack Obama en de kunst van de politieke toespraak' niet iets om op een zonnige middag te lezen. Het boek zal daarom misschien geen groot publiek trekken. Dat is erg jammer, want de kennis uit het boek is ook voor anderen dan doorgewinterde politicologen bruikbaar. Marketeers, managers, adviseurs en andere beroepsredenaars kunnen er veel van leren. Laat u niet afschrikken, maar geniet van de boeiende analyse van hoogleraar Hans de Bruijn.

Voorbeelden van mislukte samenwerking in de publieke dienstverlening halen de krant. Het ging mis, blijkt achteraf, omdat alle betrokken partijen langs elkaar werkten. Oplossingen die herhaling moeten voorkomen, worden vaak gezocht in het instellen van een nieuwe coördinerende instellingen zoals de Centra voor Jeugd en Gezin of het verspreiden van lokale 'best practices'. Pieterjan van Delden heeft een uitermate intelligent en stimulerend boek geschreven, waarin hij verslag doet van zijn onderzoek naar wat samenwerking in de publieke dienstverlening wél succesvol maakt. En passant legt hij in 'Samenwerking in de publieke dienstverlening' bloot waarom de boven genoemde aanpakken geen succes zullen hebben.

De titel 'De overheid is ook maar een mens' klinkt verontschuldigend: neem het de overheid niet kwalijk dat ze zo bureaucratisch is. Een zin die niet direct aantrekt als uw vijfde pasfoto toch nog wat teveel glimlach bevat en daardoor niet bruikbaar is voor in uw paspoort. Gelukkig is de burger niet het publiek van dit boek van Jan de Kramer. Het is bestemd voor 'medewerkers, managers en bestuurders in bureaucratische organisaties'. Het onderwerp 'bewustwording' staat centraal.

Het huidige accreditatiestelsel in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen bestaat nu zo'n zeven jaar. Het stelsel staat aan de vooravond van een wijziging. Minister Plasterk stuurde het wetsvoorstel in november 2009 door aan de Tweede Kamer. Theo Douma werpt in 'Accreditatie, oud en nieuw' niet alleen een blik op deze beoogde vernieuwingen, hij plaatst deze ook in een historisch en internationaal perspectief. Daarnaast maakt Douma in het tweede deel een vertaling naar de accreditatiepraktijk voor instellingen in het hoger onderwijs.

Elke zichzelf respecterende organisatie heeft een meerjaren strategisch plan of beleidsplan. Dit moet helder maken waar de organisatie de komende jaren naar toe gaat. In het boekje 'Werken met de SWOT-analyse' legt auteur Simonne Vermeylen haar bevindingen vast aan de hand van ervaringen opgedaan in de Belgische non-profitsector. Is het boek daarmee ook voor de Nederlandse situatie of voor de profitsector bruikbaar? En vooral: doet de SWOT-analyse er nog toe wanneer u een (nieuw) beleidsplan nodig heeft? Kortom 'SWOT or so what?'

Werken in de publieke dienstverlening betekent samenwerken met veel verschillende organisaties, diensten en netwerken. De complexiteit is hoog, het is multidimensionaal, ambigu, dynamisch, onvoorspelbaar en de grenzen van de samenwerking zijn vaak vaag. Organisatieadviseur Pieterjan van Delden deed promotieonderzoek naar samenwerking als uitvoeringsvraagstuk en onderzocht de achterliggende mechanismen van samenwerking in de publieke dienstverlening. Het resultaat: 'Samenwerking in de publieke dienstverlening'.

In 'Lokale leiders' neemt Bert Euser de lezer mee in het ontstaan en ontwikkelen van een nieuwe trend in de lokale politiek. Een politieke trend die hij zelf terugvindt op verschillende momenten in de Nederlandse geschiedenis en die hij nu ook weer op ziet komen: de opkomst van geuzen, kleine luyden en betrokken burgers. De oorzaak van deze hernieuwde opkomst? Mensen worden niet vrolijk van de bestuurlijke gang van zaken.

Een tiental adviseurs van Plexus Medical Group beschrijven in 'Scherp aan de wind - Toegevoegde waarde in de ggz' hoe de geestelijke gezondheidszorg meer toegevoegde waarde kan leveren in alle facetten van hun bedrijfsvoering. Van strategische beslissingen tot de praktische inrichting; levert deze fusie echt waarde op voor de maatschappij en moet het hele team wel bij dit overleg zitten om het gewenste effect bij patiënten te bereiken?

U zult wellicht denken: 'Resultaatverantwoordelijk werken hebben we in de non-profitsector tien jaar geleden toch al geprobeerd?' Maar is dat wel zo? Verwarring met het begrip zelfsturing is gauw gemaakt. Is resultaatverantwoordelijkheid dan anders? Jazeker! Maar het belangrijkste is dat deze verandering organisch plaatsvindt. 

NRC-columnist Marc Chavannes opent de aanval op het Nederlandse politiek-bestuurlijke bestel in 'Niemand regeert'. Na jarenlange redacteurschappen in Frankrijk en de Verenigde Staten, beschouwt Chavannes deze keer de grote blunders en het aanhoudende falen van de Nederlandse overheid en de politieke kaste. Erg inspirerend om inzicht te krijgen in problematiek die bij grote organisaties speelt.

Het Maasmeisje, Savanna…. De voorbeelden van tragische voorvallen in de Jeugdzorg lijken zich op te stapelen. Mogelijk kunnen dat soort excessen voorkomen worden als organisaties beter samenwerken. ‘Maar daar heb je wel pioniers voor nodig’, concludeert Pieterjan van Delden in zijn boek Samenwerking in de publieke dienstverlening.