In opdracht van FNV Bondgenoten hebben onderzoeksjournalist Marcel van Silfhout en vakbondsman Andries van den Berg de reeks beslissingen en hoogtepunten van het spoorfiasco opgetekend in De Ontsporing - Het fiasco Fyra. Het is een aanloop tot de enquête commissie naar het HSL/Fyra debacle dat in het voorjaar gaat beginnen. Tijdens die enquête zullen een reeks oud-ministers, ex-NS topmannen en topambtenaren van verschillende ministeries tekst en uitleg moeten geven hoe het zo ver had kunnen komen.
De auteurs laten niet na de schuld te leggen bij aan de ene kant de liberale wens om marktwerking op het spoor te krijgen door middel van een openbare (en Europese) aanbesteding, en aan andere kant de kloof tussen de technisch manager en leidinggevende en de ambtelijke beslissers. Toen deze partijen rond 2000 hun stellingen hadden betrokken, was er geen weg meer terug. Er restte tien jaar juridische strijd.
Er is in de jaren daarna flink gebouwd aan de HSL-Zuidlijn en de aannemer van de treinen, Ansaldo, bouwde aan de treinen die de naam Fyra gingen dragen. In 2012 konden, vier jaar later dan gepland, de eerste treinstellen rijden. En dit werd een ramp. Voor het eerst kwamen publiekelijk alle overheidseisen , de slechte communicatie tussen Rijk en NS, de organisatorische en financiële insteek en eerdere beslissingen voor deze Europese aanbesteding samen. De Fyra bleek een kwalitatief slecht product en Ansaldo niet in staat de problemen snel op te lossen.
Eindelijk was met name door de opstelling van minister Melanie Schultz van Haegen een oplossing mogelijk en konden de wonden gelikt worden. De treinen gingen terug naar Ansaldo en de staat nam een deel van de schuld op zich. De enquête zal uitwijzen waar de uiteindelijke schuld ligt. De auteurs van De Ontsporing weten het wel.
Dit was even de laatste blogpost over de reeks van financiële en organisatorische zepers in Nederland van de afgelopen jaren. De Ontsporing werd voorafgegaan door SNS, Vestia en de financiële elite in het algemeen. Nu weer naar voren kieke.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
