Meer zekerheid door minder controle?
In de twaalf maanden na 11 september 2001 verkozen reizigers er massaal voor om, in plaats van het vliegtuig, de auto te nemen. Dit zorgde voor een explosieve stijging van het aantal verkeersongelukken en resulteerde, alleen al in de Verenigde Staten, in 5000 extra slachtoffers van de aanslagen. In diezelfde periode was er niet één dodelijk slachtoffer als gevolg van een vliegtuigongeluk van een commerciële maatschappij. Het is een mooi voorbeeld van de paradox van controle: reizigers die hun vermeende controle opgeven en hun lot in handen leggen van een vliegtuigmaatschappij, verlagen hun kansen op een ongeluk.
Weerberichten, medische controles, opiniepeilingen en financiële prognoses: we doen er alles aan om grip op onze toekomst te krijgen. Dit, ondanks het feit dat de voorspellende waarde van al deze activiteiten vaak dramatisch laag is. 'Iets is beter dan niets' lijkt hierbij ons motto. De 'illusie van controle' die we hiermee creëren levert echter juist meer onzekerheid op en kan ons voor grotere verrassingen plaatsen dan nodig is.
In ' Dans met kans' tonen INSEAD gedragswetenschappers Spyros Makridakis, Robin Hogarth en Anil Gaba op overtuigende wijze aan dat we veel minder controle over ons leven hebben dan we denken. Met een grondige statistische onderbouwing en op humoristische toon bewijzen ze een aantal contra-intuïtieve stellingen, zoals bijvoorbeeld dat we er goed aan doen om zo min mogelijk naar de dokter te gaan en dat we ons vermogen beter willekeurig kunnen beleggen dan het aan financieel analisten toe te vertrouwen. Het goede nieuws: wie de rol van het toeval accepteert, heeft aantoonbaar meer kans op een succesvol leven, zowel zakelijk als persoonlijk.
