Van appeljood tot zuurjood

Voddenjood ervaren wij nu als een aanstootgevend woord. Maar wie doet alsof het nooit heeft bestaan, ontkent een belangrijk deel van de joodse geschiedenis. Voor veel Nederlandse joden was de straathandel, bijvoorbeeld die in vodden, lang de enige bron van inkomsten. Ook in joodse bronnen kregen dergelijke kramers en venters etiketten opgeplakt als brillenjood, klerenjood en sinaasappeljood.
De meeste straathandelaars (m/v) hebben nauwelijks sporen nagelaten. Toch weet Ewoud Sanders, zelf een verre nazaat van loterij-joden, ze in dit boek in woord en beeld tot leven te wekken. Sommigen verheffen zelfs hun stem, want van relatief veel joodse venters is de straatroep vastgelegd. Geregeld met de muzieknotatie erbij.

Ewoud Sanders (1958) is historicus en journalist. Hij is bekend van de taalrubriek WoordHoek (twintig jaar lang in NRC) en promoveerde op een onderzoek naar jeugdverhalen over jodenbekering. In 2020 verscheen van zijn hand Lachen om Levie, komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930). In 2022: Met de paplepel, beeldvorming over joden in Nederlandstalige jeugdverhalen, 1782-heden. In 2023 won hij de Taalboekenprijs met Het n-woord. De geschiedenis van een beladen begrip.

‘Verdwenen zijn ze, de augurkenjood, de bloemenjood en de voddenjood, maar in dit boek komen ze weer tot leven: karakteristieke straatfiguren, sappelend om hun bestaan, vaak gediscrimineerd. Een belangrijke bouwsteen voor de sociale geschiedenis van de Nederlandse joden.’
- Bart Wallet, hoogleraar Joodse studies aan de Universiteit van Amsterdam