De rode dood

De pokken zijn de eerste aandoening die op een wetenschappelijke manier werden aangepakt. Honderdvijftig jaar woedde vervolgens de strijd tussen voor- en tegenstanders van vaccinatie. Dankzij die vaccinatie werd in december 1979 verklaard dat de pokken als ziekte wereldwijd uitgeroeid waren. Maar zijn de pokken wel de wereld uit?

De pokken waren er vanaf het moment dat de mensheid in steden leefde. Vele eeuwen werd de bevolking van de Oude Wereld geteisterd. Rond 1500 trok de ziekte naar de Nieuwe Wereld en leverde daar haar bijdrage aan de decimering van de Amerikaanse volken. In Europa ontsnapte in de 17e en 18e eeuw bijna geen kind aan de pokken.

Een op de vijf tot zes besmette kinderen overleefde dit niet. Voor de volwassene die op latere leeftijd een besmetting opliep was de kans op overleving nog een stuk beperkter. Wie van de pokken genas moest vaak met zware huidschade verder door het leven.

In het begin van de 18e eeuw ontwikkelde zich in Europa (en in Azië al eerder) de techniek van de variolatie: iemand met een lichte graad van pokken besmetten zodat deze de noodzakelijke immuniteit kon ontwikkelen. Het einde van die eeuw was getuige van de introductie van de vaccinatie: besmetting met ongevaarlijke koepokken om immuniteit tegen mensenpokken te verkrijgen. Dankzij die vaccinatie werd de ziekte wereldwijd uitgeroeid.

Op verschillende locaties op aarde is het pokkenvirus echter opgeslagen. Weliswaar in diepvries, maar nog altijd in staat een nieuwe golf van pokkenbesmettingen te veroorzaken onder een wereldbevolking die grotendeels niet meer immuun is.