Participatiegolven
dialogen over ruimte, planning en ontwerp in Vlaanderen en Brussel
Samenvatting
‘Participatie’ werd, in de nasleep van 1968, een sleutelwoord in architectuur, stedenbouw en ruimtelijke ordening in Vlaanderen en Brussel. Sindsdien zijn processen van medezeggenschap, inspraak en coproductie min of meer ingeburgerd in ontwerp- en planningspraktijken. Het enthousiasme voor deze processen is aan wisselende invloeden onderhevig en participatie staat dus lang niet altijd centraal in de feitelijke beslissingsstromen. Dit boek documenteert deze golfbewegingen aan de hand van historische overzichten, gevalstudies, interviews en kritische reflecties. Daarbij wordt nagedacht over de rol van actoren, de kracht van het ontwerp en het belang van (de) politiek. De wetenschappelijke inzichten en praktijkgebaseerde beschouwingen rond de drie grote participatiegolven van 1968 tot nu ronden af met een prospectieve kijk op participatieve benaderingen en een kritische reflectie op toekomstige sociaal-politieke uitdagingen. Deze veelheid aan complementaire invalshoeken maakt Participatiegolven tot een onmisbaar referentiewerk voor een breed lezerspubliek, van architecten, planologen en ontwerpers tot sociale geografen en stadssociologen, en van studenten tot academische en praktijkgerichte professionals.
Specificaties
Inhoudsopgave
Voorwoord
Inleiding
Annette Kuhk, Hilde Heynen, Liesbeth Huybrechts, Jan Schreurs en Frank Moulaert
Deel 1
Beweging in participatie in Vlaanderen en Brussel, van 1968 tot nu
1.1 Geschiedenis en concepten van participatie bij ruimtelijke vraagstukken
Annette Kuhk, Jan Schreurs, Seppe De Blust
1.2 Wellicht heeft participatie ertoe bijgedragen – wellicht zal participatie ertoe bijdragen
Hanne Van Reusel in gesprek met Dag Boutsen
1.3 Mythes over participatie in wijkontwikkeling: Het Antwerpse Schipperskwartier als case
Pieter Van den Broeck
1.4 Wisselende participatietrajecten bij wijzigende planningsoriëntaties : een terugblik op de Brusselse praktijk
Annette Kuhk
1.5 Het einde van sociale innovatie in stedelijke ontwikkelingsstrategieën? Antwerpen en buurtontwikkelingsmaatschappij ‘BOM’
Frank Moulaert, Etienne Christiaens, Bie Bosmans
Deel 2
Ruimte voor participatie en rollen van actoren
2.1 Transdisciplinaire praktijken: participatieve onderzoekstrajecten als collectieve leerprocessen
Barbara Van Dyck, Frank Moulaert, Annette Kuhk
2.2 Ruimtelijke capaciteitsopbouw doorheen democratische dialoog : een inzicht in een participatief ontwerpproces van een alternatieve toekomst voor het Genkse Kolenspoor
Liesbeth Huybrechts, Barbara Roosen, Ward Verbakel, Jan Schreurs
2.3 Ambiguïteit als strategie: kritische praktijken in de neoliberale stad
Seppe De Blust, Tim Devos, Michael Kaethler, Hilde Heynen
2.4 ‘Becoming (a) swallow’: over kunst en emancipatie
Michael Kaethler en Wouter Bervoets in gesprek met Els Dietvorst
Deel 3
Participatie in/door/met ontwerp
3.1 Participatie en ontwerp: architecten voor het volk
Hilde Heynen
3.2 Observeren, reproduceren, ageren: activatie vanuit ontwerp
Annette Kuhk en Ruth Segers in gesprek met Petra Pferdmenges
3.3 Participatie tussen ontwerpend onderhandelen en ontworpen protest
Erik Van Daele, Jan Schreurs
3.4 Van uitgebreide masterplanning naar tijdelijke stedenbouw in Luchtbal
Veerle Cox, Bruno De Meulder
3.5 De ‘tijd van de participant’ stemt niet overeen met deze van het project
Hilde Heynen in gesprek met André Loeckx
Epiloog: Participatie in ruimtelijk beleid: navigeren tussen ‘het politieke’ en ‘de politiek’?
Annette Kuhk, Jan Schreurs, Hilde Heynen, Liesbeth Huybrechts en Frank Moulaert
Over de auteurs, respondenten en interviewers