Afwijken van de Absolute Priority Rule

De Europese Herstructureringsrichtlijn verplicht de lidstaten om een preventief herstructureringssysteem te creëren om levensvatbare ondernemingen tijdig te kunnen herstructureren. In Nederland leidde dit tot de Wet homologatie onderhands akkoord (WHOA).

Deze wet bevat complexe regels die bepalen dat een rechter een ‘redelijk’ akkoord aan een tegenstemmende schuldeiser kan opleggen. De wet erkent ook de noodzaak om de belangen van tegenstemmende schuldeisers te beschermen. Hiervoor bevat de WHOA afwijzingsgronden. Hiermee kan worden voorkomen dat een onredelijk akkoord wordt gehomologeerd.

In dit boek staat een van die afwijzingsgronden centraal: de Absolute Priority Rule (APR). Deze regel vereist dat met het akkoord de schuldeisers van een hogere klasse eerst volledig moeten zijn voldaan, voordat enige waarde naar een lagere klasse kan vloeien. Maar van deze APR kan ook weer worden afgeweken. Ook de Duitse wetgever heeft voor een APR met afwijkingsmogelijkheid gekozen.

Wel vertonen de implementaties van de APR in Nederland en Duitsland significante verschillen, met name in de aard van de afwijkingsmogelijkheden. In Nederland is ervoor gekozen de afwijkingsmogelijkheid te formuleren met twee open normen: de afwijking is toegestaan indien er een ‘redelijke grond’ bestaat en de benadeelde schuldeisers ‘niet in hun belangen worden geschaad’. Deze open normen geven de Nederlandse rechters een brede beoordelingsvrijheid. In Duitsland daarentegen zijn de voorwaarden voor een afwijking strikter gecodificeerd, waardoor de Duitse rechters meer gebonden zijn aan specifieke wettelijke vereisten.

De mate van openheid van de Nederlandse normen roept belangrijke vragen op: wat wordt precies onder ‘redelijke grond’ verstaan? Hoe kan een tegenstemmende schuldeiser als ‘niet geschaad in zijn belangen’ worden beschouwd, terwijl zijn rangordepositie door het akkoord wordt verslechterd? Deze vragen worden beantwoord door de invulling die de Nederlandse rechtspraak aan de open normen van de APR heeft gegeven te analyseren. Het Duitse systeem wordt vervolgens gebruikt als vergelijkingspunt om deze Nederlandse invulling nader te duiden.