De boekhandel van de ballingen

Ze behoorden tot de iconen van het Parijse culturele leven in de jaren twintig en dertig: de boekhandels Shakespeare and Company van Sylvia Beach en La Maison des Amis des Livres van Adrienne Monnier, vlak bij elkaar gevestigd in de Rue de l’Odéon. Beide winkels – door intimi liefkozend ‘Odeonië’ genoemd – waren ontmoetingsplaatsen van talloze schrijvers, kunstenaars en filosofen. Joyce, Hemingway, Colette, Picasso, Gide, Apollinaire, Eliot, Sartre, Beauvoir en vele anderen waren er kind aan huis. Behalve collega’s werden Sylvia Beach en Adrienne Monnier ook geliefden; decennialang klopte in de Rue de l’Odéon niet alleen het hart van de literatuur.

Met de Duitse inval in 1940 en de bezetting van Parijs werd alles anders. De literaire oase aan de linkeroever van de Seine werd een toevluchtsoord voor ballingen en een centrum van ondergrondse activiteiten. Met gevaar voor eigen leven ondernamen Beach en Monnier reddingsoperaties voor de filosoof Walter Benjamin, de fotografe Gisèle Freund, de journalist Siegfried Kracauer en de schrijver Arthur Koestler. Adrienne bleef uit handen van de Duitsers, maar Sylvia werd opgepakt en opgesloten in de Parijse dierentuin. Zes maanden later wist Adrienne haar vrij te krijgen. De echte bevrijding kwam pas na de val van Parijs, toen Ernest Hemingway met een privélegertje in de Rue de l’Odéon arriveerde.

Uwe Neumahr deed uitgebreid onderzoek om dit bijzondere verhaal van verzet en liefde voor het eerst te kunnen vertellen.