Integraal management: instrument van verandering?

Wat is integraal management? Op welke manier wordt dit op het bedrijfsleven geënte besturingsconcept bij provinciale en gemeentelijke overheden ingezet? Hoe wordt integraal management beïnvloed door zelfbeheer/contractmanagement en managementontwikkeling? Zijn er nog andere factoren die een rol spelen in dit veranderingsproces? Dat zijn de centrale vragen in dit onderzoek, dat het eerste empirische materiaal levert over de praktijk van integraal management in het openbaar bestuur. Als uiteindelijk doel van integraal management in het openbaar bestuur.

Als uiteindelijk doel van integraal management wordt vaak een organisatie opgevoerd die afstand neemt van de traditionele, bureaucratische ambtelijk grondhouding en integraal management op alle niveaus in praktijk brengt. Kenmerkende termen in die overheidsorganisaties zijn dan sturing op 'output' en politiek bestuur op hoofdlijnen. De ambtelijke top draagt haar besturingsopvattingen op inspirerende wijze uit en toont aanstekelijk voorbeeldgedrag. Het lijnmanagement weet zich verantwoordelijk voor de middelenfuncties en draagt bij aan de strategievoorbereiding en -ontwikkeling. Maar werkt het ook echt zo, was de vraag na een periode in de praktijk bezig te zijn geweest met deze veranderingsprocessen.

De constatering dat de werkelijkheid minder rooskleurig was, is de directe aanleiding geweest voor dit onderzoek naar de betekenis van integraal management voor provincies en gemeenten. Dit onderzoek begint met een casebeschrijving van een provincie over een periode van ruim 25 jaar. Er zijn vervolgens drie literatuurstudies naar de begrippen integraal management , zelfbeheer/contractmanagement en managementontwikkeling uitgevoerd, aangevuld met onder andere literatuur op het terrein van de bestuurs- en organisatiekunde, organisatieontwikkeling cultuur- en organisatieverandering. Het derde onderdeel is een survey onder elf provincies en twaalf gemeenten, waarin vragenlijsten zijn uitgezet bij griffiers/gemeentesecretarissen, hoofden management, zelfbeheer/contractmanagement en managementontwikkeling zes casestudies (drie provincies en drie gemeenten) geselecteerd. In elke casestudie is een documentanalyse gepleegd en zijn diepte-interviews gehouden met operationele managers. De resultante van het onderzoek is een contingentie is een contingentiemodel en een aantal aanbevelingen voor de praktijk en voor verder wetenschappelijk onderzoek.