Onderwijs(recht) in de democratische rechtsstaat

Onderwijs(recht) in de democratische rechtsstaat biedt een diepgaande analyse van de relatie tussen het Nederlandse onderwijsstelsel en de democratische rechtsstaat. Ben Vermeulen belicht hoe onderwijs zowel gevormd wordt door als bijdraagt aan fundamentele rechtsstatelijke waarden in een pluriforme samenleving.

In zijn afscheidsrede onderzoekt hoogleraar onderwijsrecht Ben Vermeulen de historische en actuele verwevenheid van het Nederlandse onderwijsstelsel met de democratische rechtsstaat. Hij laat zien hoe het onderwijs sinds de 19e eeuw is opgebouwd binnen een duale structuur van openbaar en bijzonder onderwijs, en hoe deze structuur voortkomt uit politieke en maatschappelijke conflicten die culmineerden in de pacificatie van 1917. Deze grondwettelijke verankering van het onderwijs weerspiegelt het pluralisme van de Nederlandse samenleving, maar brengt ook spanningen met zich mee, zoals tussen vrijheid van onderwijs en gelijke behandeling.

Vermeulen bespreekt normatieve conflicten die de afgelopen decennia het onderwijsveld hebben beïnvloed, waaronder de Algemene wet gelijke behandeling, de positie van islamitisch en reformatorisch onderwijs, en de rol van onderwijs in burgerschapsvorming. Hij analyseert hoe het onderwijs enerzijds worstelt met het bieden van maatwerk aan individuele leerlingen en anderzijds een maatschappelijke opdracht heeft om de democratische rechtsstaat te versterken.

De rede sluit aan bij actuele discussies over artikel 23 van de Grondwet, de bekostiging van religieus-orthodoxe scholen en de rol van onderwijs in het beschermen van kwetsbare democratische waarden. Vermeulen pleit voor een herwaardering van pluriformiteit en minderhedenbescherming binnen het onderwijsbeleid.

Onderwijs(recht) in de democratische rechtsstaat:
- Analyse van de historische ontwikkeling van het Nederlandse onderwijsstelsel.
- Inzicht in actuele spanningen rond artikel 23 en religieus onderwijs.
- Reflectie op de rol van onderwijs in burgerschapsvorming en mensenrechten.
- Kritische bespreking van normatieve conflicten tussen overheid en onderwijs.
- Pleidooi voor pluriformiteit en bescherming van minderheden in het onderwijsbeleid.

Onderwijs(recht) in de democratische rechtsstaat is met name bedoeld voor onderwijsjuristen bij de rijksoverheid (wetgeving en beleid), politici, adviesorganen, schoolbesturen, samenwerkingsverbanden en besturenorganisaties, advocatuur en rechterlijke macht, gemeentebesturen en pedagogen.